pobierz - Uniwersytet Warmińsko - Mazurski

322 Marta Romañczuk-Gr¹ckabê, mo¿e mieæ charakter jednorazowy, gdy tymczasem dzia³ania podejmowanew ramach zjawiska stalkingu s¹ z regu³y kilkukrotne lub wielokrotne 35 .Równie¿ kodeks karny przewiduje liczne typy przestêpstw, których znamionaselektywnie spe³niaj¹ poszczególne zachowania stalkerów. Jednymz nich jest przestêpstwo fizycznego lub psychicznego znêcania siê nad osob¹najbli¿sz¹ lub nad inn¹ osob¹ pozostaj¹c¹ w sta³ym lub przemijaj¹cym stosunkuzale¿noœci od sprawcy albo nad ma³oletnim lub osob¹ nieporadn¹ zewzglêdu na jej stan psychiczny lub fizyczny. Typ kwalifikowany po³¹czonyjest ze stosowaniem szczególnego okrucieñstwa. Jeszcze surowsza kwalifikacjazwi¹zana jest z nastêpstwem w postaci targniêcia siê pokrzywdzonego naw³asne ¿ycie (art. 207 k.k.) 36 . Samo znêcanie jest definiowane najczêœciejjako umyœlne zadawanie bólu fizycznego lub dolegliwych cierpieñ psychicznych,z regu³y powtarzaj¹cych siê, z wykorzystaniem stosunku zale¿noœcimiêdzy sprawc¹ a ofiar¹ lub jej ma³oletnioœci lub nieporadnoœci. Nietrudnozatem zauwa¿yæ, ¿e ochrona zapewniona przez ten przepis nie obejmujesytuacji, w których wczeœniejsze relacje miêdzy nêkaj¹cym a ofiar¹ mo¿naokreœliæ tylko jako znajomoœæ albo gdy sprawca jest osob¹ zupe³nie obc¹ 37 .Trzeba równie¿ nadmieniæ, ¿e czêœæ zachowañ sk³adaj¹cych siê na stalkingmo¿e byæ objêta zakresem przestêpstwa groŸby karalnej (art. 190 k.k.)oraz zmuszania (art. 191 k.k.). W przypadku groŸby karalnej wystarczaj¹c¹do tego podstaw¹ jest subiektywne odczucie przez ofiarê obawy jej spe³nienia38 . GroŸba stanowi jednak tylko jeden z wielu przejawów stalkingu.W stosunku do przestêpstwa zmuszania chodzi oczywiœcie tylko o takie zachowania,które zawieraj¹ przemoc oraz u¿ycie groŸby bezprawnej i prowadz¹ofiarê do okreœlonego dzia³ania, zaniechania lub znoszenia. Jednakzachowanie sprawcy oceniane w ramach przestêpstwa zmuszania mo¿e byætak¿e jednorazowe, zaœ w przypadku zachowañ charakterystycznych dlastalkingu mamy zazwyczaj do czynienia z powtarzalnoœci¹ i wieloczynowoœci¹39 .Kodeks karny ustaw¹ z dnia 5 listopada 2009 r. z moc¹ obowi¹zuj¹c¹ od8 czerwca 2010 r. wprowadzi³ nowy typ przestêpstwa, przedmiotem ochronyprawnej czyni¹c wolnoœæ. Art. 191a k.k. przewiduje karalnoœæ utrwalaniaprzemoc¹, groŸb¹ jej u¿ycia lub podstêpem wizerunku nagiej osoby lub osobyw trakcie czynnoœci seksualnej, jak równie¿ rozpowszechanianie takiego wizerunkubez jej zgody. Pomijaj¹c zasadnoœæ okreœlenia przez ustawodawcêrodzajowego przedmiotu ochrony i umieszczenie go w rozdziale XXIII Prze-35 Rz¹dowy projekt... Uzasadnienie, s. 6.36 Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. 1997, nr 88, poz. 553 ze zm.).37 J. Kosiñska, op. cit., s. 36.38 Wyrok S¹du Apelacyjnego z dnia 4 lipca 2002 r., IIAKa 162/2002, KZS 2002, nr 7–8,poz. 44.39 Rz¹dowy projekt... Uzasadnienie, s. 8.