pobierz - Uniwersytet Warmińsko - Mazurski

402 Ryszard SztychmilerTermin „eutanazja niedobrowolna” oznacza w dos³ownym znaczeniuœmieræ utajnion¹, ukryt¹. Odpowiednikiem tego pojêcia jest tzw. kryptanazja.Pod terminem tym kryje siê potajemne uœmiercanie osób chorych, starych,kalekich, wbrew ich woli i bez ich wiedzy 16 . Kryptanazja to uœmiercanieludzi niczego niepodejrzewaj¹cych.R. Fenigsen przeprowadzi³ badania na temat eutanazji w holenderskichszpitalach i innych oœrodkach medycznych. Wyniki tych obserwacji by³y zaskakuj¹ce.Jak siê okaza³o, proceder ten odbywa siê w Holandii bez rozg³osu,na ogromn¹ skalê. Otoczenie przemilcza kryptanazjê, poniewa¿ czêsto wierzyw szlachetne pobudki lekarzy, którzy bez wiedzy chorych odbieraj¹ im ¿ycie.Ujawnione przypadki wskazywa³y, ¿e œmieræ ponios³y tak¿e niewinne dzieciczy doroœli bez ich zgody i wiedzy, czêsto te¿ bez wiedzy rodziny. Warto tuprzytoczyæ wypowiedzi znanego holenderskiego lekarza i socjologa H. W.Hilhorsta,który dawniej by³ zwolennikiem eutanazji dobrowolnej. Opisywa³ onfaktyczne historie chorych, którzy uniknêli œmierci spowodowanej w³asn¹decyzj¹ lekarza. Po licznych publikacjach doktora Hilhorsta Zrzeszenie PacjentówHolenderskich zaczê³o ostrzegaæ chorych i ich rodziny, ¿e w wieluszpitalach uœmierca siê ludzi bez ich wiedzy. Proponowano, aby mo¿liwieœciœle kontrolowali postêpowanie lekarzy. Reaguj¹c na publikacje doktoraHilhorsta, zrzeszenie „Azyl” wydrukowa³o paszporty chroni¹ce przed eutanazj¹,czyli „przepustki do ¿ycia”. Dokument ten, który ka¿dy mo¿e nosiæ przysobie, stwierdza, ¿e podpisany nie ¿yczy sobie, aby na nim dokonano eutanazji.Chodzi tu o eutanazjê niedobrowoln¹.Tak wiêc eutanazja dokonana bez wiedzy chorego jest ³atwiejsza (dlawykonawców) ni¿ eutanazja dobrowolna. Przeprowadziæ rozmowê z chorymi zaproponowaæ œmieræ jest o wiele trudniej. Podaæ mu do¿ylnie œmierteln¹dawkê leku, który spowoduje jego œmieræ to rozwi¹zanie o wiele ³atwiejsze,od razu uwalnia chorego od cierpieñ, a lekarza od wysi³ku i przykroœcizwi¹zanych z dobrowoln¹ eutanazj¹ 17 . Ale nasuwaj¹ siê kolejne pytania, naktóre odpowiedzi mog¹ byæ przera¿aj¹ce 18 .Wyró¿nia siê te¿ jeszcze bardziej szczegó³owe rodzaje eutanazji:• samobójcza – kiedy chora osoba sama, na w³asn¹ rêkê podejmuje dzia³aniebezpoœrednio zabójcze;• samowolna – podejmowana bez wiedzy pacjenta i jego rodziny;.• na ¿¹danie – tzw. zabójstwo z litoœci, œmieræ na proœbê z motywów litoœci;• legalna – z upowa¿nienia instytucjonalnego do podejmowania dzia³añ eutantycznych,bez wiedzy chorego lub jego opiekunów;• dobrowolna – na podstawie zezwolenia uprzednio formalnie zadeklarowanego.16 Ibidem, s. 41.17 Ibidem, s. 4918 Miêdzy ¿yciem a œmierci¹: uzale¿nienia, eutanazja, sytuacje graniczne, W. Bo³oz,M. Ryœ, (red.), Warszawa 2002, s. 122–134.