pobierz - Uniwersytet Warmińsko - Mazurski

Walka z terroryzmem z perspektywy prakseologii155W polskich t³umaczeniach pism myœlicieli staro¿ytnych pisz¹cych o Herakliciepojêcie walki u¿ywane zamiennie z terminem „wojna”. Zakres tychterminów jest tak rozmyty, i¿ nie rozgranicza siê ich 7 . Równie¿ Hobbes nieodró¿nia³ walki niezbrojnej od zbrojnej, okreœlaj¹c jako „wojnê” zarówno jedn¹,jak i drug¹; przy czym wojna, jak wynika z wywodów Hobbesa, wystêpowaæmo¿e w ró¿nej skali – pocz¹wszy od mikro, poprzez œredni¹, a¿ do– prawdopodobnie – skali najwy¿szej, która w czasach Hobbesa nie wchodzi-³a jednak w grê 8 . Myœl ta nie jest nowa. Nieco inaczej, w innej formie zwróci³na te kwestie uwagê Platon, twierdz¹c, ¿e dobrze zarz¹dzane pañstwo „powinnobyæ tak urz¹dzone, ¿eby mog³o inne pañstwa zwyciê¿yæ w wojnie”,a tak¿e i¿ „jest to s³uszne, je¿eli idzie o stosunek jednej wsi do innej wsi”,„jakiegoœ domu w stosunku do innego domu we wsi” oraz „jakiegoœ cz³owiekaw stosunku do drugiego cz³owieka” 9 . Jak siê wydaje, nie chodzi tu tylkoo walkê zbrojn¹, chocia¿ w polskim przek³adzie u¿yto s³owa „wojna”. Trzebazwróciæ uwagê, i¿ termin ten pojawia siê w Prawach tak¿e wtedy, gdy chodzio walkê z sob¹ samym, która nie zosta³aby dziœ okreœlona mianem „wojna”.Wed³ug Platona „w ka¿dym z nas przeciwko samemu sobie toczy siê wojna”,a „zwyciêstwo nad sob¹ samym jest pierwszym ze wszystkich zwyciêstwi najszczytniejszym zwyciêstwem, daæ siê pokonaæ samemu sobie to pora¿kanajhaniebniejsza ze wszystkich i najgorsza”. Tu ju¿ s³owo „wojna” wyraŸnienie ma nic wspólnego z walk¹ zbrojn¹. W innych tekstach Platona w polskimprzek³adzie wystêpuje natomiast s³owo „walka”. Znacznie czêœciej u¿ywa siête¿ s³owa „walka” we wspó³czesnej prawdopodobnie Platonowi Bhagawad-Gicie, która w ca³oœci stanowi przenoœniê dotycz¹c¹ nie po³a bitwy, lecz walkicz³owieka z sob¹ samym, wed³ug innych zaœ opisuje walkê wewnêtrzn¹ Ard¿unyjako konieczne przygotowanie do maj¹cej nast¹piæ walki zbrojnejz przeciwnikiem 10 . I tu równie¿ z kontekstu tylko wynika, czy mamy doczynienia z walk¹ zbrojn¹, czy niezbrojn¹, chocia¿ na ogó³ nie u¿ywa siês³owa „wojna”, lecz „walka” (battle lub struggle).W podobny sposób w filozofii nowo¿ytnej Zachodu pojêcia „walka” u¿ywaFryderyk Nietzsche. W wielu fragmentach Woli mocy i Tako rzecze Zaratustraz kontekstu jedynie wynika, czy autor ma na myœli walkê zbrojn¹, czyniezbrojn¹, chocia¿ tam, gdzie chodzi wyraŸnie o walkê zbrojn¹, pojawia siês³owo „wojna”. Mimo to spotkamy nie w pe³ni spójne z ca³oœci¹ filozofiiwyra¿onej w Woli mocy zdanie: „Nieuzbrojeni bezbronni: jakich¿e to œrodkówpomocniczych i cnót potrzebuj¹ oni, aby wytrwaæ, aby nawet przemóc” 11 .7 J. Legowicz, Filozofia staro¿ytna Grecji i Rzymu. Wybrane teksty z historii filozofii,Warszawa 1980, s. 78.8 W. Tatarkiewicz, Historia filozofii, t. II, Warszawa 1968, s. 75–78.9 Platon, Prawa, Warszawa 1956, s. 5–6.10 Bhagawad-Gita, przek³ad W. Synowska, Madras 1957, s. XII–XIII.11 F. Nietsche, Wola mocy. Próba przemiany wszystkich wartoœci, Warszawa 1975.