pobierz - Uniwersytet Warmińsko - Mazurski

94 Bogus³awa DobkowskaZaznaczyæ jednak nale¿y, ¿e tryby nadzwyczajne stanowi¹ wyj¹tek od powo-³ywanej zasady domniemania prawid³owoœci decyzji administracyjnej. Wyj¹tekten oznacza, ¿e mimo zak³adanej pewnoœci obrotu prawnego decyzji ostatecznychpowinny byæ z niego wyeliminowane takie, które naruszaj¹ prawo, przyczym eliminacja ta zale¿y od stopnia i wielkoœci tego naruszenia 9 .W doktrynie prawa i postêpowania administracyjnego przyczyny powoduj¹cewzruszenie decyzji administracyjnych systematyzuje siê za pomoc¹ró¿nych kryteriów 10 . Jednoczeœnie problematyka obowi¹zywania aktu administracyjnegobazuje na teorii gradacji wad, za pomoc¹ której klasyfikuje siêi porz¹dkuje poszczególne rodzaje wad, zwracaj¹c uwagê na te, które maj¹wp³yw na obowi¹zywanie aktu administracyjnego 11 .W tym miejscu skoncentrujê siê na wyj¹tkach od zasady trwa³oœci decyzjiostatecznych przewidzianych w kodeksie postêpowania administracyjnego.Kodeks przewiduje trzy grupy wyj¹tków od zasady trwa³oœci decyzjiostatecznych 12 . Pierwsza grupa to wyj¹tki o charakterze obligatoryjnym. Decyzjezawieraj¹ce wady kwalifikowane podlegaj¹ uchyleniu lub zmianiew trybach nadzwyczajnych, czyli przez instytucje wznowienia (powtórzenia)postêpowania lub stwierdzenie niewa¿noœci decyzji. Wady powoduj¹ce stwierdzenieniewa¿noœci decyzji wyszczególnione s¹ w art. 156 § 1 k.p.a. Stosowniedo treœci tego artyku³u, organ administracji publicznej stwierdza niewa¿noœædecyzji, która: 1) wydana zosta³a z naruszeniem przepisów o w³aœciwoœci,2) wydana zosta³a bez podstawy prawnej lub z ra¿¹cym naruszeniem prawa,3) dotyczy sprawy ju¿ poprzednio rozstrzygniêtej inn¹ decyzj¹ ostateczn¹,4) zosta³a skierowana do osoby nie bêd¹cej stron¹ w sprawie, 5) by³a niewykonalnaw dniu jej wydania i jej niewykonalnoœæ ma charakter trwa³y, 6) w raziejej wykonania wywo³a³aby czyn zagro¿ony kar¹, zawiera wadê powoduj¹c¹jej niewa¿noœæ z mocy prawa.Orzecznictwo Naczelnego S¹du Administracyjnego konsekwentnie podkreœla,¿e stwierdzenie niewa¿noœci decyzji jest instytucj¹ szczególn¹, godz¹c¹w zasadê trwa³oœci decyzji administracyjnych, zatem zaistnienie przes³ankipowoduj¹cej stwierdzenie niewa¿noœci musi byæ oczywiste i oczywistoœæ têw³aœciwy organ ma obowi¹zek wykazaæ w sposób niepozostawiaj¹cy ¿adnychw¹tpliwoœci 13 .Jedn¹ z przes³anek pozytywnych stwierdzenia niewa¿noœci aktu administracyjnegojest instytucja res iudicata okreœlona w art. 156 § 1 pkt 3 k.p.a.9 Wyrok NSA z dnia 21 marca 2003 r., I SA 1405/01.10 J. Jendroœka, Trwa³oœæ rozstrzygniêæ administracyjnych, [w:] Instytucje wspó³czesnegoprawa administracyjnego, Ksiêga jubileuszowa Prof. J. Filipka, red. I. Skrzyd³o-Ni¿nik, P. Dobosz,D. D¹bek, M. Smaga, Kraków 2001, s. 297.11 J. Zimmermann, op. cit., s. 384.12 F. Longchamp, Problem trwa³oœci decyzji administracyjnej, „Pañstwo i Prawo” 1961,z. 12, s. 913.13 Wyrok NSA z dnia 21 lutego 2006 r., II OSK 544/05.