pobierz - Uniwersytet Warmińsko - Mazurski

400 Ryszard Sztychmiler1. Pojêcie i formy eutanazjiTermin „eutanazja” (gr. eu – dobra, tanatos – œmieræ) pojawi³ siê w V–IVwieku przed Chrystusem. Oznacza „dobre”, w sensie „bezbolesne” odebraniekomuœ ¿ycia. Lekarze czêsto uwa¿aj¹ to za pomoc dla umieraj¹cego pacjenta,by ul¿yæ mu w cierpieniu i zmniejszyæ lêk.W literaturze nie ma jednej definicji okreœlaj¹cej to zjawisko. Definicjezawarte w polskich s³ownikach i encyklopediach nie s¹ spójne i jednoznaczne.W Popularnym S³owniku Jêzyka Polskiego eutanazja to „uœmiercenieosoby nieuleczalnie chorej i cierpi¹cej, dokonane na jej proœbê” 2 . Podobniew Wielkiej Encyklopedii PWN: „zabicie cz³owieka nieuleczalnie chorego najego ¿¹danie”, z tym, ¿e tu wyró¿nia siê nastêpuj¹ce rodzaje eutanazji: czynn¹,biern¹, dobrowoln¹ i niedobrowoln¹ 3 . W Encyklopedii Katolickiej okreœlonoj¹ jako „przyspieszenie lub niezapobieganie œmierci, maj¹ce na celu skróceniecierpienia, zwykle na ¿yczenie chorego” 4 . A wiêc nie zawsze na ¿yczeniechorego. Terminem „eutanazja” okreœla siê pozbawienie ¿ycia cz³owieka, którycierpi i jest nieuleczalnie chory. Eutanazja jest œmierci¹ narzucon¹, którajest przeciwieñstwem œmierci naturalnej 5 . Prof. Tadusz Œlipko w jednej zeswoich prac stwierdza, ¿e eutanazja jest wynikiem aktów bezpoœrednio zabójczych,prowadz¹cych do zgonu. Wszystkie te akty, jeœli s¹ wype³nianeprzez odpowiednie podmioty, to „dzia³ania eutanatyczne” 6 .Spór o eutanazjê, zwany przez jej zwolenników „prawem do dobrejœmierci”, trwa od czasów staro¿ytnej Grecji, chocia¿ wspó³czesne pojêcie eutanazjinie by³o wtedy jeszcze znane. Wyró¿nia siê eutanazjê czynn¹ orazbiern¹. Eutanazja czynna to œwiadomy czyn zadania œmierci osobie chorej,na jej proœbê lub nie, zale¿nie od jej stanu oraz fizycznych i duchowychcierpieñ. Do tej kategorii mo¿emy zaliczyæ wszystkie dzia³ania konieczneprzy towarzyszeniu przy samobójstwie 7 . Natomiast eutanazja bierna to tzw.ortotanazja, eutanazja pasywna. Wystêpuje, gdy mamy do czynienia z zamierzonymzaniechaniem dzia³añ ratuj¹cych lub przed³u¿aj¹cych ¿ycie pacjenta,z intencj¹ pozostawienia œmiertelnej choroby swemu biegowi (np. niepodjêciereanimacji) 8 . Eutanazja bierna mo¿e mieæ trzy podstawowe formy: 1) od³¹czenieaparatu, co spowoduje œmieræ pacjenta, 2) ograniczenie leczenia czystosowania aparatu, 3) przepisanie œrodków uœmierzaj¹cych, gdy zwiêkszenieich dawkowania doprowadza do œmierci.2 Popularny S³ownik Jêzyka Polskiego, red. B. Dunaj, Warszawa 2003, s. 113.3 Wielka Encyklopedia PWN, t. 8, Warszawa 2002, s. 465–466.4 Encyklopedia Katolicka, t. 4, Lublin 1983, kol. 1344.5 N. Aumonier, B. Beignier, P. Letellier, Eutanazja, Warszawa 2005, s. 54.6 T. Œlipko, ¯ycie i p³eæ cz³owieka. Przedma³¿eñska etyka seksualna. Etyczny problemsamobójstwa, Kraków 1978, s. 260.7 Ibidem, s. 53.8 M. Seroczyñska, Eutanazja i wspomagane samobójstwo na œwiecie. Studium prawnoporównawcze,Kraków 2004, s. 23.