pobierz - Uniwersytet Warmińsko - Mazurski

Politycznokryminalne aspekty stalkingu w Polsce323stêpstwa przeciwko wolnoœci 40 , zachowanie wskazuj¹ce na czynnoœæ sprawcz¹w tym przypadku realizuje w pewnym zakresie znamiona przestêpstwa stalkingu,z ca³¹ pewnoœci¹ jednak ich nie wyczerpuje.Pewne zachowania stalkera mog¹ równie¿ realizowaæ znamiona przestêpstwazniewagi (art. 216 k.k.), naruszenia nietykalnoœci cielesnej (art. 217k.k.), a w niektórych okolicznoœciach znies³awienia (art. 212 k.k.) 41 . Nale¿ypamiêtaæ, ¿e drêczyciel realizuje równie¿ dzia³ania, które z perspektywy prawakarnego do czasu kryminalizacji delictum sui generis by³y ca³kowicieindyferentne 42 .Uprzedni porz¹dek prawny obejmowa³ wiêc szereg wycinkowych zachowañ,mimo to nie oddawa³ ca³ej istoty zachowania przeœladowcy. W przypadkustalkingu nie decyduje jedno, drugie czy te¿ trzecie zachowanie, tylkosuma p³yn¹cych z nich dolegliwoœci powtarzaj¹cych siê przez d³u¿szy okres,co powoduje, ¿e ofiara znajduje siê w okreœlonym stanie psychicznym i fizycznym43 .Multikauzalnoœæ zjawiska stalkingu wywo³ywa³a liczne w¹tpliwoœci interpretacyjnew zakresie przytoczonych przepisów prawa karnego. Corazwiêkszy „deficyt zdolnoœci wykonawczych” 44 prawa karnego, tzn. zjawiskoniezdolnoœci wymiaru sprawiedliwoœci nie tylko do ukarania, ale wrêcz ujawnianiaznacznej nawet wiêkszoœci pope³nianych przestêpstw, powodowa³atendencjê do rozszerzania zakresu kryminalizacji w tym obszarze 45 . Dyskusjanad tym deficytem by³a szczególnie aktualna w wypadku negatywnychprzejawów stalkingu, które ze wzglêdu na swoje konotacje psychologiczne,a nawet psychiatryczne zdawa³y siê byæ poza realnymi mo¿liwoœciami rozpoznawczymiorganów œcigania.Kluczowe zagadnienie sprowadza³o siê do tego, czy zachowanie o charakterzestalkingu stanowi naruszenie istotnych dóbr konstytucyjnych. Nale¿a³oustaliæ, czy dzia³ania te bêdzie mo¿na uznaæ za istotne z perspektywy dóbrwspólnych, które uzasadni¹ prze³amanie zasady subsydiarnoœci ograniczeniawolnoœci cz³owieka i pozwol¹ na pos³ugiwanie siê reakcj¹ represyjn¹ wobec40 Zob. uwagi krytyczne wobec takiego zakreœlenia przedmiotu ochrony w: M. Budyn--Kulik, P. Koz³owska-Kalisz, M. Kulik, M. Mozgawa (red.), Kodeks karny. Praktyczny komentarz,wyd. 3, Warszawa 2010, s. 391.41 M. Pokrzywa, Zjawisko stalkingu (mo¿liwoœci prawnokarnej reakcji na typowe zachowaniastalkera), [online] , dostêp: 29.01.2011.42 M. Szpond, Kryminologiczna problematyka stalkingu, [online] ,dostêp: 29.01.2011.43 Zob. wypowied¿ T. Szafrañskiego: Sprawozdanie z posiedzenia Komisji Nadzwyczajnejds. Zmian w Kodyfikacjach, „Biuletyn Sejmowy” 2010, nr 4442/VI, [online] ,dostêp: 29.01.2011.44 Pojêcie to przytacza K. Krajewski, Kilka uwag w kwestii tzw. prewencji generalnej,„Problemy Nauk Penalnych”, Katowice 1996, s. 94, cyt. za: W. Hassemer, Entkriminalisierungim Behandlungsmittelstrafrecht (niepubl.).45 K. Krajewski, op. cit., s. 95–96.