pobierz - Uniwersytet Warmińsko - Mazurski

168 Brunon Ho³ystpozytywne 22 . Dodatkowy czynnik pojawia siê wtedy, gdy u¿ycie przemocyfizycznej stanowi w danych warunkach konieczny krok przybli¿aj¹cy zwyciêstwo,niezale¿nie od tego, czy u¿ycie przemocy fizycznej jest uwzglêdnioneprzez skodyfikowane lub nieskodyfikowane regu³y walki, czy nie jestuwzglêdnione. Kwestia ta jest oczywista i wynika z instrumentalnego traktowaniapodstawowych norm moralnych.U¿ycie jednak przemocy fizycznej lub strukturalnej w jawnej, pó³jawnejlub skrytej walce niezbrojnej w gêstym otoczeniu spo³ecznym jest spraw¹bardzo skomplikowan¹. Kwestia jest wzglêdnie prosta wtedy, gdy zespo³ywchodz¹ce w sk³ad aparatu pañstwowego, stosuj¹c w wiêkszoœci przypadkóww sposób jawny i legalny przemoc fizyczn¹, kieruj¹ j¹ na ogó³ bezpoœrednioprzeciwko walcz¹cej z nimi stronie lub stronom, niezale¿nie od tego, czy to s¹jednostki lub zespo³y przestêpcze, czy przeciwnicy polityczni (w tym ostatnimprzypadku czêœciej preferuje siê stosowanie przemocy psychicznej). Wed³ugRudniañskiego stosowanie przemocy fizycznej wchodzi tu, w wiêkszym lubmniejszym stopniu, w sk³ad regu³ walki i w wielu przypadkach jest aprobowaneprzez znaczn¹ czêœæ otoczenia 23 . Jest przy tym oczywiste, ¿e na ogó³oczekuje siê, ¿e strona, przeciwko której przemoc siê stosuje, równie¿ bêdziej¹ stosowa³a.Omawiana sprawa jest jednak doœæ skomplikowana, gdy¿ przemoc stosowanaprzez drug¹ stronê i bêd¹ca odpowiedzi¹ na przemoc stosowan¹ zgodniez prawem nie zawsze jest kierowana tak, aby by³a skuteczna przeciwkostronie pierwszej, tzn. zespo³om wchodz¹cym w sk³ad aparatu pañstwowego.Przemoc ta ma na celu okreœlone oddzia³ywanie na zespo³y otoczenia: takie,aby strona przeciwna zosta³a zmuszona do ustêpstw. St¹d stosuje siê przemoc,zw³aszcza fizyczn¹, w dogodnym miejscu i czasie w stosunku do tychosób lub zespo³ów otoczenia, wobec których zastosowanie przemocy bêdzienajbardziej skuteczne, tzn. bêdzie mia³o najwiêksze prawdopodobieñstwozmuszenia strony przeciwnej do ustêpstw.Dzia³anie takie, jak powy¿ej opisane, we wspó³czesnej cywilizacji okreœlasiê mianem terroryzmu 24 . Tego rodzaju przemoc „poœredni¹”, tzn. nie w stosunkudo zespo³ów lub osób strony przeciwnej, lecz w stosunku do zespo³ówlub osób neutralnego otoczenia, stosuje na ogó³ strona walcz¹ca wtedy, gdyliczy przede wszystkim na przychylne ustosunkowanie siê do nich otoczeniadalszego (np. w innych krajach), mniej zaœ na przyjazne poparcie otoczeniabli¿szego. Chodzi te¿ o mo¿liwoœæ wywo³anego lêkiem poparcia ze strony tegow³aœnie otoczenia (g³ównie przez wywarcie odpowiedniej presji na stronêprzeciwn¹). Niekiedy przemoc w stosunku do osób lub zespo³ów postronnychjest np. stosowana przez zespó³ walcz¹cy z innym zespo³em w ten sposób, ¿e22 A. Rapaport, Fight, Gamet and Debates, University of Michigan Press 1979, s. 35–40.23 J. Rudniañski, op. cit., s. 37.24 M. Sageman, Understanding terror networks, Pennsylvania Univesity Press 2004.