pobierz - Uniwersytet Warmińsko - Mazurski

356 Bronis³aw Sitekdarka finansami publicznymi jest jawna (art. 33 ust. 1). Oznacza to, ¿edyskusja nad ich kszta³tem musi byæ publiczna, zaœ wszelkie dokumentyzwi¹zane z bud¿etem winny byæ podawane do wiadomoœci publicznej. Istniejete¿ mo¿liwoœæ dostêpu do dokumentacji finansowej, równie¿ w wersji elektronicznej,np. na stronie internetowej urzêdu gminy (art. 34). Wed³ug pogl¹dówdoktryny przez przejrzystoœæ finansów publicznych rozumie siê sytuacjê,w której:– sektor finansów publicznych jest wyraŸnie oddzielony od reszty gospodarki,– okreœlone s¹ zasady podzia³u odpowiedzialnoœci za decyzje w sprawachfinansowych,– powszechnie znane i dostêpne s¹ zasady podejmowania decyzji 5 .To, co wspó³czeœnie wydaje siê oczywiste poprzez stworzenie odpowiedniegosystemu pojêæ, definicji i zadañ, nie zawsze by³o oczywiste w czasachimperium rzymskiego. W prawie rzymskim znajdujemy zasadniczo kazuistycznerozwi¹zania, wspierane pewnymi uogólnieniami. Ich analiza mo¿ejednak pomóc w zobrazowaniu zasady funkcjonowania i odpowiedzialnoœcidotycz¹cej finansów publicznych zarówno pañstwa Rzymu, jak i poszczególnychmiast okreœlanych jako municypia.Przedmiotem niniejszego opracowania jest ukazanie niektórych zasaddysponowania finansami publicznymi w antycznym Rzymie i municypiach.W szczególnoœci rozwa¿ania zostan¹ zacieœnione do dysponowania œrodkamipublicznymi przeznaczonymi na zakup zbo¿a, czyli na zabezpieczenie podstawowychpotrzeb spo³ecznych. W artykule znajd¹ siê równie¿ odniesienia dowspó³czesnych rozwi¹zañ w celu ukazania ró¿nic i podobieñstw pomiêdzyrozwi¹zaniami dawnymi a obecnymi.1. Ogólne za³o¿enia finansów publicznych w prawierzymskimAnaliza piœmiennictwa 6 , a tak¿e samych Ÿróde³ prawa rzymskiego niepozwala jednoznacznie stwierdziæ, czy w antycznym Rzymie lub w municypiachistnia³ bud¿et we wspó³czesnym tego s³owa znaczeniu, a w konsekwencjiustawa bud¿etowa. Nie oznacza to jednak, ¿e nie prowadzono wówczaspolityki finansów publicznych, dotycz¹cej zarówno ca³ego imperium, jaki poszczególnych miast. Œrodki publiczne w Ÿród³ach zasadniczo okreœla siêterminem pecuniae publicae, niezale¿nie od tego, czy by³y to pieni¹dze nale-5 E. Malinowska-Mis¹g, W. Misi¹g, Finanse publiczne w Polsce, Warszawa 2007, s. 45–46;C. Kosikowski, Polskie prawo finansowe na tle prawa Unii Europejskiej, Warszawa 2008, s. 80 n.6 Zob. E. Lo Cascio, La dimensione finanziaria, [w:] L. Capogrossi Colognesi, E Gabba(red.), Gli statuti Municipali, Pavia 2006, s. 673 n.