pobierz - Uniwersytet Warmińsko - Mazurski

Sprzedajne nadu¿ycie w³adzy koœcielnej w prawodawstwie kanonicznym227Boga nale¿¹cych. Drugi raz, ¿e przedaje rzecz nieswoj¹, bo [...] cz³owiek jesttylko szafarzem rzeczy Duchownych a nie Panem [...]. Trzeci raz ¿e takpostêpuje przeciwko istocie rzeczy Duchownych” 27 . Przyczyny, dla których„pieni¹dz dany jest bez grzechu œwiêtokupstwa”, s¹ nastêpuj¹ce: „zap³ata zatrudy i fatygê, wy¿ywienie s³ug, czyli sprawców rzeczy duchownych, ja³mu¿-na, ofiara, dobrowolna darowizna i wdziêcznoœæ, chwalebny zwyczaj [...], ktoze zwyczaju przyjêtego z dawna co daje doczesnego za us³ugê duchown¹oczywiœcie siê pokazuje, i¿ to daje w sposób ja³mu¿ny” 28 .Kar¹ w przypadku osób œwieckich za symoniê jest ekskomunika 29 ,w przypadku duchownych – infamia oraz suspensa 30 . Gracjan upatrywa³karalnoœci symonii w samym jej ju¿ zamiarze 31 . Uzyskanie w przestêpczy(symoniacki) sposób urzêdu lub beneficjum nie uprawnia do tytu³u do nichani p³yn¹cych zeñ dochodów. Obowi¹zkowi zwrotu na rzecz Koœcio³a podlegaj¹nie tylko pobrane (w z³ej wierze) przed z³o¿eniem urzêdu dochody, lecztak¿e przyjête w zamian za udzielenie dobra duchowego pieni¹dze 32 . Z kolei„sêdzia, który pieni¹dze bierze, aby da³ wyrok ³askawszy na czyj¹ stronê [...]do restytucji, ale te¿ i do nadgrodzenia szkody przez dekret uczyniony moc¹tych pieniêdzy obowi¹zany jest” 33 . O symonii w Polsce w swym XVI-wiecznymopisie wspomina M. Kromer 34 .Obowi¹zuj¹ce po og³oszeniu Corpus iuris Canonici zbiory praw kanonicznych(w tym tak¿e normy koœcielnego prawa karnego), wydawane przezsobory i papie¿y, sk³adaj¹ siê na Kodeks Prawa Kanonicznego 35 , og³oszony27 maja 1917 r. przez Benedykta XV bull¹ Providentissima Mater Ecclesia,z widoczn¹ obecnoœci¹ rozwi¹zañ bazuj¹cych na dorobku antycznej jurysprudencjirzymskiej 36 . Wzorem europejskich XIX-wiecznych kodyfikacji zrezygnowanow nim z kazuistycznej formy przepisów na rzecz syntetycznych27 T. Szczurowski, Prawo kanonjczne..., ks. III, s. 72.28 Ibidem, s. 71.29 Bli¿ej na temat tej kary zob. M. Myrcha, Niektóre aspekty prawa karnego w kodeksiez 1983 r., [w:] Duszpasterstwo w œwietle nowego kodeksu..., s. 264 i n.30 Szerz. na temat J.N. Opieliñski, O cenzurach koœcielnych..., s. 265 i n.31 Za M.H. Dyjakowska, Kara konfiskaty maj¹tku za „crimen laesae maiestatis”, [w:] Podstawymaterialne pañstwa..., s. 605.32 M.H. Dyjakowska, Crimen laese maiestatis divinae..., s. 57.33 T. Szczurowski, Prawo kanonjczne..., ks. III, s. 34.34 M. Kromer, Polska czyli o po³o¿eniu obyczajach, urzêdach Rzeczypospolitej KrólestwaPolskiego, Warszawa 1853, s. 139.35 Kodeks wszed³ w ¿ycie 19 maja 1918 r. T. Pawluk, Prawo kanoniczne wed³ug kodeksuJana Paw³a II, t. I: Zagadnienia wstêpne i normy ogólne, Olsztyn 2002, s. 101; R. Sobañski,Nowy kodeks prawa kanonicznego jako zjawisko koœcielne i prawne, [w:] Duszpasterstwow œwietle nowego kodeksu..., s. 25.36 Mamy tu na myœli zasadê personalnoœci prawa, zasadê posterior abrogat priorem, instytucjêb³êdu co do prawa, zasadê œcis³ej interpretacji przepisów karnych, zasadê s³usznoœci.Szerz. A. Dêbiñski, Koœció³ i prawo rzymskie..., s. 124–132. W ksiêdze V kodeksu – zdaniemJ. Brzeziñskiego – „znajduje siê wierna i wyczerpuj¹ca interpretacja ca³ego koœcielnego prawakarnego”. J. Brzeziñski, Kilka charakterystycznych rysów..., s. 8.