pobierz - Uniwersytet Warmińsko - Mazurski

230 Przemys³aw PalkaW porównaniu do Kodeksu z 1917 r. w nowym Kodeksie Prawa Kanonicznegonastêpuje daleko id¹ca redukcja przestêpstw i kar 52 . Ze 101 kanonóww ksiêdze VI: „Sankcje w Koœciele” (de sancctionibus in Ecclesia) pozosta³o 36,z kanonem ostatnim, który dopuszcza, poza wymienionymi przestêpstwami,ukaranie sprawiedliw¹ kar¹ za ka¿de inne „zewnêtrzne naruszenie prawaBo¿ego lub kanonicznego [...], gdy domaga siê tego szczególna ciê¿koœæ przekroczeniai przynagla koniecznoœæ zapobie¿enia zgorszeniom lub ich naprawienia”(kan. 1399) 53 . Liczbê kar wi¹¿¹cych moc¹ samego prawa (latae sententiae),a wiêc traktowanych jako ciê¿sze w porównaniu do kar ferendaesententiae (wymierzanych przez sêdziego lub miarodajn¹ w³adzê) 54 , zredukowanodo 11 przypadków, w pozosta³ych tak d³ugo nie wi¹¿¹ one winnego, jakd³ugo nie zostan¹ wymierzone po przeprowadzeniu postêpowania karnego 55 .Przestêpstwa korupcyjne zawarte s¹ w tytule: „Przestêpstwa przeciwkow³adzy koœcielnej i wolnoœci Koœcio³a”. Kanon 1380 przewiduje karê interdyktulub suspensy ferendae sententiae wobec sprawcy udzielaj¹cego lubprzyjmuj¹cego sakrament przy zastosowaniu symonii (tzw. symoniackiesprawowanie lub przyjmowanie sakramentu) 56 . Z kolei „sprawiedliw¹kar¹” 57 zagro¿one jest ³apownictwo czynne i bierne („kto cokolwiek darujelub przyrzeka, aby ktoœ wype³niaj¹c zadanie w Koœciele coœ niezgodniez prawem uczyni³ lub opuœci³, ma byæ ukarany sprawiedliw¹ kar¹; równie¿ten, kto te dary lub przyrzeczenia przyjmuje” – kan. 1386) 58 . Dodajmyw tym miejscu, ¿e koncepcja karania w prawie kanonicznym – zgo³a odmiennaod systemów prawa œwieckiego – sprowadza siê do odchodzenia od powodowanianieodwracalnej dolegliwoœci fizycznej (kara pozbawienia wolnoœci)lub maj¹tkowej (kara grzywny) 59 . W przestêpstwie ³apownictwa jest rzecz¹52 J. Krukowski, Nowe prawo karne koœcio³a ³aciñskiego, „Ateneum Kap³anskie” 1984,nr 2, s. 267 i n.53 Jest to niew¹tpliwe wyj¹tek od obowi¹zuj¹cej w prawie kanonicznym zasady nullumcrimen, nulla poena sine lege poenali praevia, nienaruszaj¹cy – zdaniem T. Pawluka – „istotnie”owej zasady. T. Pawluk, Prawo kanoniczne wed³ug Kodeksu Jana Paw³a II, t. IV: Doczesnedobra Koœcio³a. Sankcje w Koœciele. Procesy, Olsztyn 1990, s. 69.54 Prawodawca ustanawiaj¹c karê latae sententiae jako sankcjê karn¹ staje siê jednoczeœniesêdzi¹ wydaj¹cym wyrok, a czas wymierzenia kary zbiega siê z czasem dokonania przestêpstwa.J. Syryjczyk, Sankcje w koœciele..., s. 71 Od kar latae sententiae nie ma apelacji, któraprzys³uguje sprawcy od wyroku skazuj¹cego przy karach ferendae sententiae. J. Syryjczyk,Wymiar kar „latae sententiae” w œwietle przepisów kodeksu prawa kanonicznego z 1983 r.,„Prawo Kanoniczne” 1985, nr 3–4, s. 43.55 M. F¹ka, Nowe kanoniczne prawo karne..., s. 252; T. Pawluk, Prawo kanoniczne...,t. IV., s. 77.56 T. Pawluk, Prawo kanoniczne..., t. IV, s. 141. Symonia ograniczona zosta³a wiêc tylko dospraw sakramentalnych. Zob. J. Mariañski, Korupcja jako problem spo³eczny..., s. 16 i n.57 A wiêc kar¹ obligatoryjn¹, ale nieokreœlon¹ J. Krukowski, F. Lempa, Komentarz dokodeksu Prawa Kanonicznego, t. IV, Lublin 1987, s. 251.58 T. Pawluk pod pojêciem darów rozumie „jak¹œ korzyœæ maj¹tkow¹ lub osobist¹”.T. Pawluk, Prawo kanoniczne..., t. IV, s. 141.59 J. Filipek, Elementy strukturalne norm prawa kanonicznego, [w:] Dawne prawo i myœlprawnicza. Prace historyczno-prawne poœwiêcone pamiêci Wojciecha Marii Bartla, pod red.J. Malca i W. Uruszczaka, Kraków 1995, s. 66 i n.