pobierz - Uniwersytet Warmińsko - Mazurski

314 Marta Romañczuk-Gr¹ckacjach. Jego pierwotne znaczenie odpowiada zachowaniom myœliwych podczaspolowania na zwierzynê ³own¹, czyli mieœci siê w zakresie ³owiectwa. Naskutek zaobserwowania nowego zjawiska spo³ecznego od lat 80. ubieg³egostulecia stalkingiem zaczêto równie¿ nazywaæ natrêtne wyrazy uwielbieniaze strony fanów wielkich gwiazd ekranu i muzyki oraz niezwykle uci¹¿liwezachowania niektórych dziennikarzy czy fotoreporterów. Wydaje siê, ¿e stalkingw tym drugim znaczeniu jest pojêciem wci¹¿ dynamicznym i stale zyskujenowe przyporz¹dkowanie. Wynika to z faktu, ¿e w XXI wieku nietrzeba byæ kimœ znanym i wyj¹tkowym, aby mieæ w³asnego stalkera. Zjawiskoto wystêpuje ju¿ w ró¿nych krêgach spo³ecznych i jako przemoc psychicznab¹dŸ emocjonalna staje siê swoistym signum temporis, które domaga siêprecyzyjnego okreœlenia.Niestety stalking nie zosta³ jednoznacznie zdefiniowany. Jako problemmakrozjawiskowy jest badany pod k¹tem zró¿nicowanych kryteriów. Wed³ugamerykañskiego psychologa J. R. Meloya jest to „forma z³oœliwego i powtarzaj¹cegosiê przeœladowania i dokuczania innej osobie, przy czym to zachowaniewzbudza w pokrzywdzonym poczucie zagro¿enia” 2 . W tej definicji k³adziesiê wiêc nacisk na konsekwencje stalkingu w postaci swoistego efektupsychologicznego. Inni badacze zwracaj¹ natomiast uwagê na sposób zachowaniasprawcy wobec ofiar stalkingu. Zdaniem L. Royakkersa jest to „formapsychicznej napaœci, w której sprawca w sposób powtarzalny i niepo¿¹danyprzez ofiarê, burz¹c jej spokój, wdziera siê do sfery prywatnoœci tej¿e osoby,z któr¹ nic go nie ³¹czy (albo ju¿ nie ³¹czy) z pobudek wskazuj¹cych nauczuciowe pod³o¿e dzia³añ” 3 .Nauka niemiecka zdefiniowa³a to zjawisko podobnie. G³ówny nacisk k³adziesiê tam na wystêpowanie pewnych typowych cech, takich jak: powtarzalnoœæokreœlonych zachowañ sprawcy wobec pokrzywdzonego, wywo³ywanielêku lub poczucia zagro¿enia u ofiary oraz pewien kontekst dzia³aniastalkera, który jest zasadniczym motywem jego dzia³ania, np. zazdroœæ, nieodwzajemnioneuczucie, z³oœæ lub zdrada 4 .Tak¿e i w polskim jêzyku pojawi³o siê s³owo „stalking”, gdy zaobserwowanoprzejawy tego zjawiska w naszym kraju, co nast¹pi³o w latach 90. XXwieku. Okreœlane jest ono w psychologii jako „przemoc emocjonalna”, „nêkaniena tle emocjonalnym”, „uporczywe nêkanie” oraz „przeœladowanie na tleemocjonalnym” 5 . Jak wskazuje B. Ho³yst, stalking polega na celowym, z³oœli-2 Rz¹dowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny (druk 3553). Uzasadnienie,s. 3, [online] , dostêp: 29.01.2011.3 Ibidem.4 E. Winter, Stalking – nowe zjawisko? Jak pomagaæ pokrzywdzonym stalkingiem? Modelrozwi¹zañ systemowych z Bremen/Niemcy, „Materia³y z konferencji z okazji MiêdzynarodowegoDnia Ofiar Przestêpstw, Bytów, 22 lutego 2008”, Ministerstwo Sprawiedliwoœci, Warszawa2008, s. 61.5 Rz¹dowy projekt... Uzasadnienie, s. 3.