pobierz - Uniwersytet Warmińsko - Mazurski

348 Stanis³aw Sagan, Viktoriya SerzhanowaFlagaFlaga to p³at tkaniny o okreœlonej barwie i formie, przymocowany dodrzewca (ratyszcza). Odró¿nia siê flagê pañstwow¹, która zawiera god³o pañstwai ma ustalone prawnie wymiary, i flagê narodow¹, czyli uproszczon¹wersj¹ flagi pañstwowej bez god³a i w ró¿nych rozmiarach. Wygl¹d flagipañstwowej jest w ogromnej wiêkszoœci pañstw okreœlony przez ustawê zasadnicz¹i ustawy szczegó³owe.Flaga pañstwowa najczêœciej jest prostok¹tna (inne kszta³ty spotyka siêtylko wyj¹tkowo: kwadratowy – Watykan, Szwajcaria czy dwuspiczasty– Nepal). Podlega ochronie prawnej i jej zniszczenie traktowane jest jakoobraza narodu. W niektórych pañstwach obchodzone jest œwiêto flagi pañstwowej,np. w Szwecji, Holandii USA czy w Polsce (2 maja).Flaga narodowa u¿ywana jest tak¿e przez narody i grupy etniczne nieposiadaj¹ce w³asnego pañstwa, np. flaga Kurdów, Bretoñczyków, Cyganów.Niektóre maj¹ oficjalny status flag jednostek administracyjnych, np. Senyera– postrzegana jako flaga narodowa Kataloñczyków – jest jednoczeœnie oficjaln¹flag¹ regionu autonomicznego Katalonii 22 . Do nich nale¿y tak¿e flagaSzkocji (krzy¿ œw. Andrzeja) czy Quebeku (trzy z³ote lilie).Niektóre obecnie u¿ywane flagi pañstwowe i narodowe maj¹ kilkusetletni¹tradycjê 23 . Za najstarsz¹ spoœród obecnie u¿ywanych w Europie, a co zatym idzie – na œwiecie, uchodzi flaga Danii, zwana dannebrog. Wed³ug legendyspad³a z nieba 15 czerwca 1219 r. w czasie krucjaty króla Waldemara doEstonii, po zwyciêskiej bitwie w okolicach Tallina 24 . Dannebrog stanowi³wzór dla flag innych pañstw nordyckich oraz Wysp Owczych, Wysp Alandzkichi Szetlandów.Nowo¿ytna flaga pañstwowa i narodowa pojawia siê w koñcu XVIII wiekuw zwi¹zku z amerykañsk¹ wojn¹ o niepodleg³oœæ i rewolucj¹ francusk¹.W XIX wieku europejski zwyczaj u¿ywania flagi narodowej przyj¹³ siê w tychkrajach pozaeuropejskich, które by³y uznawane za podmioty prawa miêdzynarodowego,m.in. w Chinach, Japonii, Syjamie (dzisiejszej Tajlandii).Pojawienie siê kolejnych flag narodowych wi¹za³o siê ka¿dorazowoz powstaniem nowych pañstw na mapie politycznej œwiata, mia³y na towp³yw dekolonizacja Ameryki £aciñskiej w XIX wieku, upadek ImperiumOsmañskiego, Austro-Wêgier i carskiej Rosji po pierwszej wojnie œwiatowej,dekolonizacja Azji i Afryki po drugiej wojnie œwiatowej, wreszcie rozpadZSRR, Jugos³awii czy Czechos³owacji.22 B.J. Barker, Vlajky. Kapesni atlas, Frýdek-Místek 2005, s. 16 i n.23 A. Znamierowski, Flagi œwiata. Ilustrowany przewodnik, Warszawa 2002, passim.24 Vlajky znaky zemí svìta, Praha 1974, s. 18.