pobierz - Uniwersytet Warmińsko - Mazurski

De administratione rerum ad civitates pertinentium...361Chodzi³o zatem o zachowanie uczciwoœci, rzetelnoœci oraz kierowanie siêinteresem publicznym w zarz¹dzaniu œrodkami publicznymi. Celowoœæ wydatkowaniaœrodków publicznych by³a zatem zasad¹ w prawie rzymskim,chocia¿ niesformu³owan¹ wówczas expressis verbis, jako koncepcja prawnodogmatyczna.Ulp. l. 10 opin. (D. 50.8.1): Quod ad certam speciem civitatis relinquitur, in aliosusus convertere non licet. (To, co zosta³o przekazane miastu na okreœlony cel, niepowinno byæ wykorzystane w inny sposób.)Prawdopodobnie fragment powy¿szy równie¿ odnosi³ siê do konkretnegokazusu, jednak kompilatorzy justyniañscy nadali tej wypowiedzi charakterzasady prawnej. Podobne rozwi¹zania znajduj¹ siê w ustawach municypalnych,np. w lex colonia Genetiva Iulia seu Ursonensis znajduje siê zakazzmiany celu przeznaczenia pieniêdzy publicznych, które winny byæ wydatkowanena kult publiczny (cap. 65) 32 .Doœæ sztywne rozwi¹zania prawne w odniesieniu do wydatkowania œrodkówpublicznych przeznaczonych na zakup zbo¿a wynika³y st¹d, ¿e skupzbo¿a zaliczano do specjalnych zadañ publicznych. Dlatego te¿ d³ug pochodz¹cyz tego rodzaju czynnoœci prawnych by³ traktowany odmiennie od innychform d³ugu zaci¹gniêtych wobec skarbu pañstwa czy gminy 33 .3. Pozycja prawna zobowi¹zanego do dostarczenia zbo¿aZobowi¹zany na podstawie umowy do dostarczenia zbo¿a do Rzymu stawa³siê d³u¿nikiem pañstwa lub municypium. W zamian za pieni¹dze otrzymanez kasy publicznej (frumentariae pecuniae) musia³ dostarczyæ odpowiednieiloœci zbo¿a. Otrzymana kwota pieniê¿na tylko w przybli¿eniu sugerowa³ailoœæ towaru, zbo¿e bowiem czêsto by³o kupowane od innych handlarzy wed³ugzasad wolnego rynku. A zatem za tê sam¹ kwotê raz mo¿na by³o nabyæznacznie wiêcej zbo¿a, raz mniej. Po dokonaniu czynnoœci zakupu zobowi¹zanymusia³ rozliczyæ siê z fiskusem lub kas¹ miejsk¹.Ulp. l. 3 opin. (D. 50.8.2.3): Frumentariae pecuniae suo nomine debitor quamprimum solvat: necessaria enim omnibus rebus publicis frumentaria pecunia moramsolutionis accipere non debet: sed debitores, quos ex eadem causa habet, adsolutionem per praesidem provinciae compellantur. (D³u¿nik, który zobowi¹za³32 Quae pecunia poenae nomine ob vectiga[l]ia, quae / colon(iae) G(enetivae) Iul(iae) erunt,in publicum redacta erit, eam / pecuniam ne quis erogare neve cui dare neve attri/buerepotestatem habeto nisi at ea sacra, quae in / colon(ia) aliove quo loco colonorum nomine fiant.Tekst podajê za B. Sitek, Lex Coloniae Genetivae Iuliae seu Ursonensis i lex Irnitana. Ustawymunicypalne antycznego Rzymu. Tekst, t³umaczenie i komentarz, Poznañ 2008, s. 29.33 Zob. W. Osuchowski, Historyczny rozwój kompensacji w prawie rzymskim, Warszawa1970, s. 299.