Descarga en formato PDF - Centro Ramón Piñeiro para a ...

José Augusto Ventín Durán. Fraseoloxía de Moscoso e outros materiais de tradición oral1.7.1.9.5. Palabras graves con ditongo na penúltima tónicaVentín vacila verbo do til das palabras graves que teñen ditongo na penúltima tónica:convidóume (ref. 212); matóuse (cant. 302); mandóume (cant. 292); váille (cant. 8); achegóuse(conto 44); alembráivos (conto 61); asuóuse (conto 26); dóuse (conto 3); perguntóulle (conto 3 e8).Esta vacilación e mailo feito de que é redundante poñer un til na vogal inicial dun ditongodecrecente, levounos a optar pola convención actual de non poñerllo e levar ó aparatocrítico os casos nos que Ventín llelo pon.1.7.1.9.6. Palabras graves coa grafía –ia- /-íaA acentuación das palabras graves rematadas en –ia é mais problemática: aínda que noscontos, detectamos máis casos de acentuación en –ía, parécenos predominante nos trestextos a grafía en –ia. Neste caso, ó revés de que acontece cos pronomes átonos, coidamosestar ante unha tendencia ortográfica de Ventín, aínda que non leva conta de queescribindo tamén Limia, Asturias (e non Límia, Astúrias), en realidade, poderían lerse[limía], [asturías]. Na nosa edición, decidimos regulariza-la forma sen til e sinalar noaparato crítico os casos que nos manuscritos aparecen con til 26 .Hai un caso particular no conto 63 no que Ventín escribe saían, e neste caso, para nonconfundir esta forma de pasado co presente de subxuntivo, conservámo-lo til.salaiábase, saláiome, séculos, sobrepúxose, sorríndose, súpeta, súpeto, táboa, tapádeos, témera,temíbele, téñoche, téñoo, tídoo, tiráballo, tirámoslle, tiránolla, trágame, trágame, tráxica, trazárase,trougérono, tróugolle, tróugollos, tróugoo, última, váichese, valéndose, vámoslla, véigate, vendénolle,véñoche, vérenlle, véspera, víndevos, vínolle, vínote, virándolle, virándose, xénero, xismático,zorregáballe. Pola contra, as esdrúxulas non acentuadas, tamén nos contos, son: acalentarano,achadego, aere, agarrandoa, alpurnandolle, animas, botadel-os, cacheeme, clasica, comenolo,concencea, confesolla, debemol-a, dixolle, doabanlle, doandollos, dubida, entregaronllos, erguendolle,estabannos, fabula, facemolas, facendoo, faremol-o, ficarense, fixeronchema, fixeronlle, fixerono,fixolle, fixo-o, foiselle, foron-os, foronse, lembraste, levame, mentrel-o, mentrel-os, mesmisima,metalicos, meteme-en-todo, metendo-os, meteron-o, negandolle, numaro, paganmo, palpabele,pareceme, parroquea, paxina, perdoeme, pescudaballe, posibeles, puñô, puxenose, puxeron-o,puxeronse, rematanseme, responderonlle, reverendisima, reviraballes, rexeitaba-a, roubasteme, sabelo,salaiabase, santisima, sentencea, taboa, tendoas, tidoo, tiñalle, tocaballe, todal-as, todol-os,topamol-o, vamolo, vendo-o, viñeronse, voandolle.Como se poderá observar, hai unha serie de palabras desta lista que se repiten no texto unhas veces contil e outras sen til: díxolle, fíxolle, méntre-lo, páxina, puxénose, puxéronse.26As palabras dos contos con grafía -ia son as seguintes: abenzoarian, aparescia, agradecia, arranxaria,batia, benfeitoria, cabia, caian, carecia, compania, conecia, confradeiria, corria, cria, debia, decia,defenderia, dia, dormian, enerxia, facia, fuxia, habia, ia, lambia, levaria, maria, meiguerias, meiodia,parceiria, parecia, parescia, pasaria, pensaria, pertencia, podia, porfia, portaria, queria, recendia,repetia, romeiria, sabia, sentia, seria, servia, toleiria, via, vivia, volvia; as palabras que teñen grafía –íatamén dos contos son: apracía, cabía, caía, campesía, cataeipesía, cocía, compía, conecía,confradeiría, corría, debía, descubriría, desfacíase, diría, distraía, dormían, enchía, estadía, facía,filantropía, freiguesía, fría, fuxía, había, ía, iría, manías, meiguería, merecía, montesía, ouvía, pagaría,penedías, perdía, pescaría, podía, querías, recendía, reitoría, remenxía, repetían, respondía, sabía,saía, sancristía, seguía, sería, servía, tería, tería, toleiría, traducía, traían, velaría, vespería, vía, viría,vivía, xacía. Como se poderá observar, hai unha serie de palabras desta lista que se repiten no textounhas veces con til e outras sen til: cabia, caia, conecia, confradeiria, corria, debia, dormian, facia,fuxia, habia, ia, meiguerias, podia, queria, recendia, sabia, seria, servia, via, vivia.Cadernos de Fraseoloxía Galega, Anexo 1, 2007. Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades. Real Academia Galega.LVII