Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

84 Patxi Salaberri Zaratiegi
duaren ai tzinean gaudela kontu egitea, eta beste ba tzuetan euskarazko aldaera
sabaikaritu adierazkorraren ai tzinean garela (Gachia, Gaxia). Noiz bata eta noiz
bestea bereiztean dago koska.
– Gizon («Item Guiçon, peyllitero», Eiheralarre, CPBN, 71. or.; «Hojer,
el punnalero […] Guiçon, su entenado», Bilbo, 1470, Enríquez et al., 1996b, 197.
or.) → Gixon: Guixon (Ip., Goih., 1991: 301. Lan berean, 304, izengoiti tzat
har tzen du), Guisson Mulatero (Saragueta, 1366, LPN, 471), «Guisson, seynor de
Beheythie» (Lapizketa, 1412-13, CPBN, 74. or.), Guixon de Valingan (Don.,
1495, C. & C. & G., 1997, 91, 146. or.). Cf. Mixel Gixona Iparraldean (Dirassar,
1995: 71). Egozkuen Gissorena ageri da 1726an (< Gixonena, herri bereko Suescurena
< Suescunena bezala), Aurizperrin Guisonena 1764an (Au.p., 37, 57). Ikus
Gixonto, beherago. Boullonek (1999: 58) Guison izena kausitu du Galizian.
– Gonzalo → Xonzalo: «e Ochoa Lopes de Avlestia e Xonçalo Ybannes
de Vgarte» (Dur., 1471, Hid. et al., 1989, 48, 266. or.). Hu tsa ote da? Hala ez
bada pen tsatu behar genuke x-ren inputa, goian aipatu ditugunez landara, belar
ahostuna ere izan zitekeela.
– Grazi(to) → Graxito, Txaxi (eta Xaxi ere bai, segur aski): Graxito de
yraycoz (Ira., 1536, At.p., 1, 11), Chaxi de Mendibelcua (Mutriku, 1504, Fdez. &
Mont. & He., 2007, 57, 128), Chaxi (Del Valle, 1933: 180 = Doña Gracia).
– Joakin → Xoakin. Soraurengo 1611ko Choachiñena (Ue.p., 42)
oikonimoaren oinarrian dateke, baina Txoakin zegoelako ustea ere ezin da
baztertu.
– Joana, Joane, Joaneki, Joango, Joanko, Joankote, Joanesko, Joaneto,
Juane, Juan → Xoana, Xoane, Xoaneki, Xoanko, Xoankote, Joanexko,
Xoanexko, Xoaneto, Xuane, Xuan, Xango: Xaneton (Maule, 1377,
Zier., 1994: 227), Mary Xoanexco (Bilbo, 1464, Enríquez et al., 1996b, 29. or.),
Choane de Bara tssar (Bai., 1465, Goih., 1966: 91), «Mari Joanexco, texedora»
(Bilbo, 1470, Enríquez et al., 1996b, 130. or.), Xuane de Bustanguriarçan (Irun,
1490, C. & C. & G., 1997, 81, 102. or.), Xuan Hernandez de Çamalloa, Xuan
Lopez Monnago (= Juan Lopez Monago, Dur., 1490, Hid. et al., 1989b, 79, 432.
or.), Xuan Ibannez de Ybarrondo (= Juan Ybannez de Yuarrondo, ibid.), Xuan Saez
de Murga (= Juan Sanchez de Murga, ibid., 433. or.), Xuan Perez de Otalora,
Xuan de Hegurbidi (ibid., 436. or.), Xan Sanchez (ibid., 79, 445. or.; hu tsa ote
da?), Xoaneto de lanz (Lan tz, 1537, At.p., 1, 29), «Joanes alias Xoane» (Joanes de
Gaztelu-ren semea; Almandoz, 1537, Eo.p., 1, 113), Xohana ferrero (Irur., 1541,
Eo.p., 1, 94), Xoanco chipia de garcaron (Muski tz, 1546, At.p., 1, 49), Xohane de
mayora (= Joane mayora; Ziga, 1555, Eo.p., 1, 56), Xoane Mitrero (Barbier, 1987:
145). Olondri tzen oinarritako Xango dukeen Sangorena oikonimoa ageri da
1726an eta 1794an (A.p., 42), Xango egun (Ibarra, 2002: 496). Labaienen
Xoá:nià dago orain, menturaz 1726an Juanenea i txurarekin ageri denetik atera
den aldaera.
– Juan Nikulas → Xuan Nikulas: Xuan Niculas de Yuarreta (Dur.,
1490, Hid. et al., 1989b, 79, 438. or. = Juan Niculas, ibid.).