Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

Izen ttipiak euskaraz 139
quirena e txe izena azal tzen da, eta badaiteke hemen ere Ma t x ik i izatea; kontuan
har, edozein modutan, herri honetan Maittipi (Mari(a) + ttipi) oraino bizirik
dagoela.
– M at x i n g i (Ma t x in): «Martin de Larraul, dicho Machingui» (Andoain,
1475, Le. & Ta., 1996, 20, 66. or.).
– Mi txelki (Mi t x e l ). Arda tz I tzagaondoko Michelquirena e txe izenaren
oinarrian dago (1770, Au.p., 43, 26); agirietan oikonimo hau berau urte
ba tzuk lehenago, 1726an, Michelqui da.
– Nonaki (*Nona? Cf. Nuno, Nuño, Nunu, Nunia): Nonnaqui (I tzalle,
XI. m., Leire, 184).
– o txoake (O t x oa): Ochoaque de Uralde (Azua, Araba, 1470, Zu.,
1994, 10, 50. or.).
– ot xok i (O t x o (a)). Errazkingo Ochoquirena (1594, Le.p. 1) eta
Goizuetako Ochoquirena (XVII. m.), Ochoqui (XVIII. m.), Ochoquia (XIX. m.)
oikonimoetan aurkitu dut. Urumearen er tzeko herrikoa O t x ók ì ahoska tzen da
egun; Baraibarren O txokinbórda dago orain (NTEM XLV, 104).
– Peruki (Peru). Olagueko Peruquirena e txe izenaren oinarrian bide
dago (1582, At.p., 8, 73). Oikonimo hau, dena dela, Perusquirena ere dokumentatzen
da. Ikus Peruski sarrera.
– Xonaske (Xonas ‘Jonas’?): Xonasque de Ariçavalo (Oiar.al., 1490, C.
& C. & G., 1997, 81, 99. or.).
– Xurdangi, Txurdangi ((T)xurdan(a)). Aranoko Jurdanguy de arano
antroponimoan (NA0, 66346, 1559) eta herri bereko Jurdangui (1555; P. Perurenaren
datuak), Churdangui (1726), Txurdái 9ngi (egun) e txe izenean ageri da
(cf., a tzizkirik eza dela eta, herri bereko Perucho, 1726, Pé u t x ò orain). Egungo
aldaeran sudurkariaren ai tzinean ageri den bokal erdiaz kestione, pen tsa daiteke
bukaerako palatalak eragin diola, edo, menturaz, zuzenagoa izanen da erratea
hemen ere aingeru-n, aingira-n sortu den arrazoi beragatik sortu dela, edo bi
gauzok izan dutela zerikusia. Ikus Ainhize izenaren bokal erdiaz min tza tzean
diodana (Salaberri, 2005). Zubirik eta Perurenak (1998: 236) Txurdangiko borda
bil tzen dute.
7.2.37. -kin, -kina (< -ki + -in(a)?)
Luchairek (1973 [1879]: 69) Akitaniako Bihos-cinnis-en dagoen a tzizkia
euskarako –gin (< egin) egile a tzizkiarekin lo tzen du. Von Grienberger-ek (1905:
543-544) erraten du, Meyer-Lübkeren Romanische Namenstudien lanari egindako
iruzkinean, Eldequina, Inderquina, Enderkina izenetako –kina a tzizki-biltzearen
ondorio dela, eta bigarren zatia ezin zaiola gotikoari a txiki. Autore honek
uste du «Bertiario Maloquinici ic test» idazkuneko Maloquinici hori ez dela
patronimikoa, eta oinarrian dagoen *Maloquinus latineko –inus-dun izenen artean
sailkatu beharra dela.