Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

Izen ttipiak euskaraz 145
– Andiko (Handi-tik?): «Andjco Gassion, bureler, fill de don Pere Andjco«
(Li., 1345, Sta.C., 31), «Andjco de Munita, ortelan» (ibid., 1350, 35).
– Aniko (Ani-tik; cf. Menéndez Pidalek [1986: 208] bil tzen duen Anni
Obecoz, edo Assur Hanniz, Peitro Fanniz eta Aniz Baztanen eta Ziraukin. Ikus
Salaberri, 2003: 91): Anico d’Ursue (gi., 1359, Ruiz, 1997, 190).
– Antoko (cf. «Anto, seynor d’Iryart», Irulegi, 1412-13, CPBN, 111.
or.): Antoco Yturburu (Ja tsu, 1396, Goih., 1966: 142), Antoco Echeverce (Uharte
Garazi, 1396, ibid., 167), Antoquo de Sant Johan (Dg., 1406, ibid., 338), «Antoquo,
seynor d’Aguerre de Bildarray tz» (Aih., 1412-13, CPBN, 91. or.), Antoquo
d’Etcheverry (Mon., ibid., 95. or.). Irigoienek (1994: 193) Garesko Anto Carpentero
(1366, LPN, 552) azter tzean erraten du Ancho / Sancho-rekin dukeela zerikusia,
ongi irakurririk badago; lehenagoko beste lan batean (1977: 373) Ancho
Lucea eta Anto Lucea lagun bera zirela errana zuen. Goizuetan Antoco oikonimoa
zegoen 1726an, Artazko tzen Antocorena 1690ean (Jimeno, 1989: 87), Artikan
1727an (ikus, orobat, Jimeno, 1992: 179).
– A nt s a k o (An tsa). Doneztebeko An tsakonea oikonimoan ageri dela
dirudi (Iñigo, 1996: 438), baina hau dokumenta tzen ere den Ansoconea-tik atera
zitekeen, asimilazioz. Hola izatera, hurrengo izenaren lekukoen artean sailkatu
behar genuke.
– A nt s ok o, A nt xok o (An t s o, An t x o): Anchoco (1352, Goih., 1966:
386); Larrain tzarko Anchocorena e txe izenean ere ageri da (1536, 1552, At.p., 1,
33 eta 118, 1726). Oro tz-Betelun eta Naxurietan, berriz, Ansocorena oikonimoa
azal tzen da (1627, Au.p., 2bis, 239, 1652 Elo.p., 2); 1726an bi herrietan Ansoco
dugu.
– Auriko (Auria): «Aurico, es muda et pobra» (Adoain, 1366, LPN,
472), Aurico (Orreaga, ibid., 488).
– Axeariko (Azeari): Axearico (Orbaizeta, 1366, LPN, 474).
– Belako, Bellako (Bela, Bello, Bella): «Belaco Filius Cent(u)le
Centule[z]» (Basauri, IX-X. m., Az. & Gar., 1996, 167-168. or.; ikus Irigoien,
1995: 15), Jaun Velaco (= Don Belaco; Aiara, 1076 aldean; Caro Baroja, 1945:
17). Mi txelenak uste du (1954: 429) Bellaco-k Enneco-n, Vitaco-n dagoen –co
a tzizki bera duela; Irigoienen irudiko (1983: 8), berandu sortu ziren izenetakoa
da, Didaco bezala.
– Bernadeko, Bernadako (*Bernad; cf. Bernart, Bernat): Bernadeco
(Suh., 1353, Goih., 1966: 163), Bernadeco de Sant Per (Donaz., 1364, ibid.,
156), Bernadaco de Lacarra (Lakarra, 1398, ibid., 145). Gixunen, 1340an Benadico
de Hereguy bil tzen du Goihene txek (1966: 36), baina ez dakit xuxen hemen
sartu behar den ala ez. Ikus Berradeko-n eta Erlandeko-n diodana.
– Berradeko (Berrade egun deitura da Nafarroan, Uxuen erraterako;
Maulen 1377an «Lostau de arrade» ageri da, Berradeco-ren aldamenean [Zier.,
1994: 229]. Donibane Garazin 1378an «Bernat, aperat Hurrea» azal tzen da, urte
eta herri berean ageri den Berrade Urrea berbera, Doc.Gasc., 123, 133. or. eta
127, 135. or., hurrenez hurren): Berradeco (Ami., 1351, Goih., 1966: 308), Berra-