Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

160 Patxi Salaberri Zaratiegi
(Suh., 1429, Goih., 1966: 164), Johancoxia de Harismendi (Sara, 1451, ibid., 59),
«Johanco txia, seigneur de Oyhengaray» (L, 1451, ibid., 82).
– M i t xe l k oxe (Mi t x e l ; Mi txelko + -xe ere uler daiteke, jakina): Michelcoxe
(Done., 1366, LPN, 569).
– Totakoxe (Tota): Totacoje (Totica i tzulia, RS, 306). Honela dio a tsotitzak:
«Totacoje mirabe prestu / gauza guichietara guertu». I tzulpena honako hau
da: «Totica siruienta que vale mucho, / aparejada para pocas cosas». J. A. Lakarrak
(1996: 323) honela ezar tzen du egungo grafian: «Totakoxe mirabe prestu, / gauza
gi txietara gertu».
a t z i z k i a :
Inoiz izengoitiaren gainean moldatua ere aurkitu dut aztergai dugun
– Undakoxe (Unda, oikonimoa irudi duenez): «De Vndacoxe reçevymos
otro tanto» (Dur., 1498, Hid., 1989b, 106, 542. or.). Cf. Pedro de Vnda (ibid., 544).
7.2.44. -l
Hemen –o-z buka tzen diren izenetan –ol gaskoi edo okzitaniar a tzizkia
ere izan genezake, apika; ikus Grosclaude (1992: 247), Iglesias (2000: 176) eta
–o a tzizkiaz min tza tzean diodana. Michaelssonek (1939: 114), Parisko Erdi
Aroko hipokoristikoak azter tzean, erraten du –l dutenak hastapenean oinarrizko
izenetan albokoa ager tzeari zor zaizkiola (Ansel → Anselet, Anselot; Daniel →
Danelet, Marcel → Marcelet…), baina, hagi tz herrikoiak zirenez gero, jendeak,
nonbait, –l- izen ttipiaren ezaugarri tzat hartu zuela eta bestelakoetan ere erabiltzen
hasi zela: Aubert → Aubelet, Guibert → Guibelet, Hubert → Hubelet, Lambert
→ Lambelet, Lambelin, Lambelot; Richeut → Richelot… Nik –l, -let, -liko,
-lo aurkitu ditut. Juduek Austrian, Alemanian eta bestetan ibili izan duten –l
hipokoristiko a tzizkiak (Beider, 2001: 59. eta hurr.) ez bide du zerikusirik hemen
azter tzen ari naizenarekin.
Hauek dira aurkitu ditudan lekukoak:
– Auriol (Aurio), Oriol (Orio): Auriol Sanz (Elor tzibar, 1097, Leire,
160), Oriol Sanoiz, Oriol Arceiz (1071, Leire, 90).
– Baskol (Basko): «Bernardus de Belsunce dictus Bascol» (Makea, 1332,
Goih., 1966: 51).
– Enekol (Eneko): Enecol (Iru., XIII. m., Ubieto, 1954, 3. aurkia).
– Garziala (Garzia): Garçiala Cal (Arguedas, 1366, LPN, 432). Ez dakit
seguru hau nola irakurri behar den, Gaçia la Cal ere egin litekeelako, apika.
– S a n t s o l (San tso): dona Hurraca de San tsol (Mendabia, 1350, LPN,
330), Sancho de San tsol (Mues, 1350, LPN, 360). Badaiteke hemen San tsol