Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

Izen ttipiak euskaraz 123
González Ollek (1962: 322 eta hurr.) a tzizkiaz jaulki direnak aipatu
eta ondoan erraten du bere ustez egian tzik handiena duen ustekaria jatorri zelta
aldezten duena dela. Zernahi gisaz, Berceoren zatico aipa tzen du eta gainera tzen
euskarazko etorkia ezin dela erabat baztertu, batez ere zat-ico ulertu zela on tzat
har tzen bada (zatillo aldaera ere bazen). Evansen arabera (1967: 330), per tsona
izen eratorrietan «zabalkiro» ibili den indoeuropar a tzizkia da. Kurylowiczen
(1967) iri tziaren berri izateko ikus –et, –ete, -eta a tzizkiari eskainitako atalttoan
diodana.
Rohlfsek dio (1951: 505) Espainian eta Akitanian baizik ez dela ibiltzen,
eta honek a tzizkiaren iberiar jatorriaren alde hi tz egiten duela, etorki zehatza
zein den oraino ikusteko badago ere. Iker tzaile honek berak, beste lan batean
(1977: 228), gaskoieraren –ic espainoleko (Aragoi eta Nafarroako) –ico-ri dagokiola
erraten du, eta erromatarren aurrekoa dela. Tovar-ek (1985: 461-462) galizieran
eta portugaleran ere azal tzen dela gehi tzen du; Grosclaudek (1992: 57)
Bernardicou – Bernadicon dakar, baina erraten du a tzizkia –ivus dela; hemen,
segur aski, oker daktilografikoa dagoke tartean. Saurak (1999-2000: 178) Benasquen
–ico, -ica badela azal tzen du (Anica, Bernadico, Chuanico, Perico, Ramonic…),
baina ez duela maiztasun handirik, Aragoiko eta Penin tsulako beste alderdi
ba tzuetan agi tzen denaz bestera; ai tzineko beste autore ba tzuei jarraikiz
zeltolatino tzat ematen du (1996-97: 154). Hungarieran ere bada –ika / -ike
a tzizkia, izen arruntetan eta berezietan: ládika ‘little box’, Katika < Katalin,
Petike < Péter (Posgay, 2002: 1030).
Gorro txategi (1984: 171) honela min tzo da gai honetaz:
«El sufijo –ko-, y especialmente –iko-, es muy frecuente en la formación de
onomástica en todo el Occidente Europeo. Limitándonos a ámbitos cercanos
al nuestro, se usa en la formación de nombres galos: Boudicca, cf. Bouda,
Boudus, Bodo-rigi, dat.; Lanicus, cf. Lano- ‘plenus’ en Lanus, Lana, top. Mediolanum;
Talicius, cf. Talo- en Dubnotalus, Tatalus, Talanus, etc. Cf. Dottin,
108-9. También es frecuente en Hispania en la creación de étnicos: areicoraticoś,
cf. arecorata, y sobre todo en los nombres de gentilidades que aparecen en gen.
pl. en las inscr. Latinas: Ambatiq. de Ambatus, Elanicum de Elanus, etc».
Kausitu ditudan –iko-dun izen ttipiak hauek dira:
– Anjeliko, Anjelika (Anjel, Anjela): An[x]elíko, An[x]elíka (Eu.).
– Antoniko, Anttoniko (Antonio, Anttonio): Anthonjco de Huart (Iruñea-Uharte,
1514, Zier. & Ram., 1997: 28), Anttónikò (Goi.), Antoniko (Arano,
Zubi. & Peru., 1998: 256).
– Baxiliko (Basilio, Baxilio): Baxílikò (Lab.).
– Beñatiko (Beñat): Beñatíko (Eu.).