Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

122 Patxi Salaberri Zaratiegi
7.2.20. -goxo (< -go + -xo)
– Joangoxo (Joan): Johangoxo (Aurtiz, 1538, Eo.p., 1, 115).
7.2.21. -goxoto (< -go + -x(e) edo -xo + -to)
– Joangoxoto (Joan): Ari tzuko (1606, Ue.p., 42) Joangoxotorena oikonimoaren
oinarrian dagoke, baina ez da guztiz segurua, asimilazioaren ondore
ere izan daitekeelako, Joangoxoterena-ren moduko batetik abiatuta.
7.2.22. -iket ( < -iko + -et)
– Martiket (Marti; Marti + -ko + –et ere uler daiteke): Martiquet de
Ilurdoz (1413, Castro, XXX, 23, 17. or. Irudi du Martinet de Ilurdoz bera dela;
ibid., 120, 59. or. Martico de Ilurdoz ere ager tzen da, ibid., 752, 369. or.), Martiquet
de Oylloqui (ibid., 649, 315. or.), «Martin de martiquet m e de la maison de
harguinthoy» (Arbona, 1755, Iglesias, 2000: 47). Galarko Martiquetena oikonimoan
ere ageri da (Jimeno, 1987: 294; 1727).
– Periket (Per, Pero, Peru). Soraurengo Periquetena oikonimoan azaltzen
zaigu (1589, Ih.p., 2, 1605, 1606, Ue.p., 42; 1726an Periquitenecoa ageri
da). Saurak Benasquen (1999-2000: 174) Petriquet bildu du.
7.2.23. -iko (-iku, gi.), -ika (em.)
Gaztelanian opa tzen dugun a tzizki bera da. Shulzek dioenez (1904:
27-28), galieran ere ageri da, erromatarren garaiko izenetan; Menéndez Pidalen
iri tzian (1977 [1904]: 234) –iccu txikigarria jatorriz ez da latinoa. Meyer-Lübkeren
arabera (1974 [1890-1906]: 590-591) Iberiar Penin tsulan eta errumanieran
ager tzen da, eta orobat Afrikako idazkunetan, c-rekin hemen, ez aldaera
erroman tzeek eska tzen duten cc-rekin; gainera, Afrikako horietan ezin da frogatu
–i- luzea dela. Ai tzinxeago (ibid., 596) «ibérique»- tzat har tzen du, baina ez
dakit ziurtasun osoz ‘Iberiar Penin tsulakoa’ ala ‘iberierakoa’ erran nahi duen.
Hasselrotek (1957: 41) zeltikoa edo iberikoa dela uste du; Palomar Lapesak
(1957: 122-123) –icco-, -ico- eta hauen modukoak hizkun tza zeltikoetan hagi tz
erabiliak diren –k-dun a tzizkien artean sailka tzen ditu. Tovar-ek (1959: 69-80)
indoeuroperako –ko-ren eratorri tzat jo tzen du –iko (eta –sko), eta erraten du
Eurasiako ondaretik atera datekeela, euskal –ko bezala. A tzizkiaren bokala delaeta
honela dio: «Evidentemente esta desinencia se explica por la unión con –ko
de la vocal de temas en –i, lo cual permitió que el tipo –iko- se hiciera productivo
ya en época común verosímilmente» (ibid., 78).