Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

162 Patxi Salaberri Zaratiegi
tan ere azal tzen dela gehi tzen du (Mediolon-en errate baterako). Irigoienek
(1995:19) t x o t x ol o, kokolo eta an tzeko hi tz adierazkorretan dagoen bukaerarekin
berdin tzen du -lo.
Erdi Aroko agirietan gu txi azal tzen da:
– Auriolo (Aurio): Auriolo Gardeleiz (Zarai tzu, 1037, VM, 34).
– Markolo (Marko): Marcolo de la Cuesta (Villatuerta, 1330, LPN,
286), «Marcolo, el ferrero» (Otei tza, ibid., 290).
– ot x a lo (O t x oa): Garcia Ochalo (1217, Ira txe, 290). Ikus Irigoien
(1995: 19). Iker tzaile honek (1995b: 27-28) Biarnoko Ossau ibarraren izena ere
O t sa l o -tik erator tzen du, Pirinioetako hizkeretan ohikoa den azken bokalaren
gal tzapenez eta amaierako albokoaren bokal tzez. Erdi Aroan Ochaloyz eta Ochaleç
patronimikoak ere aurki tzen ditugu (Salaberri, 2003: 230).
– Txopelo (Txope): Chopelo (Mutriku, 1504, Fdez. & Mont. & He.,
2007, 53, 107. or.).
– Zurilo (Zuri): Zurilo (1210, Ira txe, 253, 271. or.), Çurilo (Ilarr., XIII.
m., GPrior., 111).
Mikelo dela eta, ikus –o a tzizkia azter tzean diodana. Ossau ibarrean
Erdi Aroan usuak ziren –olo bukaera zuten hipokoristikoak: Arramanolo - Ramanolo,
Gassiolo, Guilhaumolo, Johanolo – Johandolo, Monicolo… Ikus Irigoien
(1995b: 31-32). Badirudi, hala ere, hau gaskoieraren –olo a tzizki txikigarri eta
hipokoristikoa zela (Grosclaude, 1992: 53, 64). Benasquen Chanolo ageri da,
oikonimo tzat (< Ioanne; Saura, 1999-2000: 168, 170, 178); iker tzaile honek
a t z i z k i a -ŏlu-tik erator tzen du.
Lekunberrin 1726an ageri den Martillonea oikonimoaren oinarrian
Marti + -lo egon liteke, baina uste dut ezin dela erabat baztertu Martinillo-tik
atera delakoa. Baliteke, orobat, Marti aldaera ezaguna eta –illo a tzizkia izatea.
Beste azalpen bat ere proposa daiteke honendako: martillo ‘mailua’, izengoiti
bihurtua.
7.2.48. -los (< -lo + -s)
– Martilos. Behin bakarrik ageri da, eta ez da inola ere segurua; Leitzako
Martilos oikonimoaren oinarrian egon liteke (1594, Lei.p., 1; egun Barkillos
erraten zaio, oker ez banago). Cf. ai tzineko sarrerako Martillonea-z min tzatzean
erran dudana.