Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

4 Patxi Salaberri Zaratiegi
nes de la Baja Navarra (siglos XIV-XV). Archivo General de Navarra. Tomo I eta
Colección Diplomática de Documentos Gascones de la Baja Navarra (siglos XIV-XV).
Archivo General de Navarra. Tomo II direlakoak ere baliatu ditut ikerketa honetan.
Euskal Herriaren inguruko agiri bildumak ere ain tzat hartu ditut, Valpuestakoa
(Pérez Soler, 1970) eta Donemiliaga Kukullakoa (Ubieto, 1976, Ledesma,
1989) bereziki. Ani tzez liburu gehiago ere arakatu ditut, bibliografian ikus
daitekeen bezala, ikuskatu ditudan guztiak hor azal tzen ez diren arren, zeren, izan
ere, behin kopuru batera iri tsiz gero neke baita, biziki, datu berriak kausi tzea.
Bestalde, eta Erdi Aroaz geroko datuez kestione, garbi aitortu behar
dut ditudan lekukotasun gehienak erreinu zaharrekoak direla, eta lan hau, beraz,
zeharo alderditua eta makurtua dagoela Nafarroa aldera, aieka honetatik.
Izan ere, dokumentazioko bilketa lana batez ere Nafarroako Protokolo Artxiboan
egin dut. Ahozko lekukotasunak jaso tzeko galdeketak ere, gutiz gehienetan,
Foru Erkidegoan eginak dira, eta izenak, beraz, nafarrak dira ia beti.
Puntu honetan argi u tzi nahi dut aipa tzen diren hipokoristikoetako ba tzuk dagoeneko
hilik dauden lagunenak direla, berriemaileek herrian berean edo inguruko
herriren batean ezagutu zituztenenak.
Bestalde, hemen ager tzen diren testigan tza dokumental gehienxkoenak
per tsona historikoei dagozkie, hau da, noizbait bizi izan ziren per tsonei,
noizbait hori noiz edo noiz tsu izan zen ongi dakigularik, agiri ofizialetan kausituak
baitira gehien-gehienak. Alabaina, ez dut oikonimia baztertu nahi izan,
agiri ofizialetan aurki tzerik izan ez dudan zenbait izen azal tzen direlako. Izan
ere, euskal oikonimo horien sorrera zein izan den bistakoa da, ho ts, euskal e txeizen
horien oinarrian zer dagoen garbi dago, eta ez dut arrazoirik ikusten garai
batean, behiala, Karloskorena-ren sorreran, adibidez, edo bere izenarenean bederik,
Karlosko izan ez zela uste izateko.
Lekukotasun historikoez landa, egun bizirik dauden hipokoristiko
franko ere bildu ditut, arestian erran bezala ia guztiak Nafarroakoak. Datu gehienak
eman dizkidatenak ondoko lagun hauek dira: Sagrario Aleman
(E txaleku), Jose Ramon Amoros (Aran tza), Maider An tsa (Arano), Pello Apezetxea
(E txalar eta Goizueta), Aitor Azkarate (Aniz, Berroeta), Joxe Mari Beratsain
(Ul tzama, Basaburua, Odieta, Imo tz, Anue), Edurne eta Izaskun Bertiz
(Doneztebe, Labaien, Saldias), Jose Luis Erdozia (E txarri Arana tz, Sakana),
Maider Goñi (Oi tz (1)), Andres Iñigo (Malerreka aldea), Ai tziber Ira tzoki (Le-
(1) Ez dakit honek emandako datu guztiak Oizkoak diren; kopuru handia ikusirik eta hurbil
dauden beste herri ba tzuetan errepika tzen direla jakinik, uste dut ezagu tzen zituen guztiak
eman zizkidala, ho ts, bere herrikoak eta ingurukoetakoak. Halarik ere, seguru ez dakidanez gero,
Oizko tzat jo tzen ditut, baina, erran bezala, duda egiten dut denak herri honetakoak ote diren.