Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

96 Patxi Salaberri Zaratiegi
– Fernando, Ferrando → Ferranddo: Ferránddo (Luzaiden Fernando
gehienak Ferranddo dira); Xalbador ber tsolaria ere (Urepele) Ferranddo zen. Ferranjo
(E txamendi, 1988: 54, 75); Alduden Ferranddoenebehere(a) e txea zegoen
(E txepare, 1992: 260).
– Kandelaria → Kanddelari: Kanddélari (Les.).
– Madalen(a) (Magdalena, Madeleine) → Maddalen: Maddálen (Am.,
El.), Maddalén (Amiküze, Zub.; Ip. oro har), Máddalèn (Lei.), Maddalén (Luz.),
Maddalen (Sak.er., Erdozia, 2001: 131), Maddalen (Minaberri, 1998: 21).
– Maria (María, Marie), Mari → Maddia, Maia, Madda, Maddi:
Maddí, Maddía (Ami., Zub.; Ip. oro har), Máddi (Ara.; berez María Gloria da),
Máddi (Ea., Ig., Luz.), Máddi ElgáRtekwà (Gamue), Máddià (Lei.), Mádda
(Luz.), Maddi (Ea., Erdozia, 2001: 131), Mayi (Zubiri, 1990: 236), Mayi (Lafitte,
1982: 118, Landart, 1978: 16; Larzabal, 1991: 44), Maddi (Karrika, 1990:
183), Mayi Jeanne, Mayi (Treku, 1982: 15, 57), Aiherrako Maji (Larre, 2001:
276), Mayi Dubarbier-Borda, Mayi Duhau (Bes., Duhau, 2003: 406), Maya Pochelu
(Haz., He., 2003-X-9, 4), Mayi Joantho (Donoztiri, He., 2003-X-9, 5),
Maddi Oihenart (Zub., He., 2003-XI-20, 3), Maddi Beyrie (Kanbo, He., 2004-I-
29, 4), Mayi Elhuyar (Bes., He., 2004-VII-1, 4), Mayi Noblia (Sen., He., 2004-X-
28, 4), Mayi Michelena (Luhuso, He., 2004-XI-11, 4), Mayi Larraburuko (Sara,
He., 2006-VIII-31, 4). Máddi forma Madalena-ren hipokoristikoa ere bada, behin
edo beste; ikus beherago.
Hauekin batean, dokumentazioan, ondoko hauek ere opatu ditut:
– Ernando → Ernanddo. Luzaiden ageri da, 1763an, oikonimo batean:
Ernanyorena (Sat., 1961: 213). Ehun urte beranduago ere azal tzen da: Ernanyo
Simón, «Ernanyo, casera» (Sat., 1969: 94).
– Predo (< Pedro) → Preddo. Cf. Garaziko 1893ko eskuti tzeko pasarteño
hau: «Oray diela cembait ilabete gure nagauci (sic) preyoc saldu isandu 4
mila siquiro» (Sat., 1971: 298). Gutunaren egilea Pedro Iribarne zen, baina, sinatu
Predo Iribarne egiten zuen. Egungo Peio-ra iristeko bidea, edo bideetako bat
behinik behin, hau izan daiteke: Pedro → Predo (metatesiz) → Preddo (hipokoristikoa,
sabaikaritua) → Peddo, Peio (izen ttipietan usu izaten diren kon tsonante
mul tzoen bakun tzeaz). Pello, berriz, eta aipatu den bezala, Pero-ren palatalizatzearen
ondorena da, Malli hipokoristikoa Mari-renaren fruitu den moduan.
Pelo, azkenik, Pello-tik atera dateke, soinu sabaikaritua despalataliza tzearen ondorioz,
hasmentako Pero-rekiko lotura galdua bai tzen orduko. Ikus [l] > [λ]
pausoaz beherago diodana.
E txe izenetan ere aurki tzen dugu palatalizazio hau Zarai tzun (Boronddo,
Menddi, Mi tx., 1967: 167) eta Luzaiden (cf. Lezeta auzoko Bórdda e txe
izena, Borya 1770ean eta 1886an, Sat., 1965-1966: 28-29) argibidez. Hondarreko
herri honetako Gaindola auzoan Bordelea dugu, ber tsolari en tzute tsua izan