Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

8. ONDORIOAK
8.1. Disemiarik ez gehienetan euskal hipokoristikoetan
Oro har, eta ondorio moduan, erran daiteke euskaraz ez dela disemiarik
hipokoristikoetan, kasu bakanen batean ez bada, are gutiago polisemiarik, Aragoiko
hizkeran (Buesa, 1989: 47-48), alemanean (Naumann, 1976: 15, 1996:
1758) (1), errusieran (Stankiewicz, 1957: 197, 199, 205; Fokker, 1960: 270) (2) eta
bereziki fran tsesean (Plénat, 1982: 92-94 eta hurr.) (3) eta Egiptoko arabieran (B.
H. Allen, 1956: 77) agi tzen denaz bestera. Erran nahi dut gure hizkun tzan hipokoristiko
bakoi tza oinarrizko izen banari dagokiola, ez bi edo gehiagori (4).
Badira zenbait salbuespen hala ere: Floren tzio, Pruden tzio → P r on t x o,
Pon t x i o ; Maria, Madalena → Maddi; Seberiana, Seberino → Xebe; Tx a n t x o, San-
(1) Hizkun tza honetan, erraterako, Sig (gizon izenetan batez ere) edo Sigi (emazteki izenetan
gehienbat) ondoko izen hauen hipokoristikoak izan daitezke: Siegmar, Siegfried, Siegbert,
Sieg(is)mund, Siegward, Sieghard, Siegram, Siegburg, Sieghild, Sieglind(e), Sigrid eta Sigrun-enak.
Tina, berriz, Bettina, Christina eta Martina-rena izan daiteke. Ingelesez ere badira, edo izan dira
behinik behin, holakoak; Laversuchek (2006: 340) honela dio, Estatu Batuetako esklaboen izenen
inguruko artikulu interesgarrian: «One obstacle to classification was the use of a clipped
varian ts such as Sam. This extremely common personal name could have been a shortening for
the full name Sampson, Samuel, or Sambo […]».
(2) Hauek diotenez, izen laburtu bat bi izen neutro edo gehiagoren ondorio izan daiteke:
Aleksandr(a), Aljona → Alja; Nikolaj, Konstantin → Koka. Nolanahi ere, beste ba tzuetan ongi
bereizten dira; adibidez, Paláša forma Palagéja-ren hipokoristikoa da, eta Páša, berriz, Pável edo
Paraskéva-rena (kasu honetan berriz ere disemia dago, bistan denez); Míša forma Mixaíl-en izen
ttipia da, ez Míla-rena (Miláša) (Stankiewicz, 1957: 205).
(3) Hizkun tza honetan biziki ugariak dira disemia eta polisemia kasuak; ikaragarria da, konparaziorako,
Nanou hipokoristikoaren oinarrian egon daitezkeen izenen kopurua: Anne, Annie, Bernadette,
Bernard, Daniel, Dominique, Eliane, Elisabeth, Geneviève, Marie-Antoinette, Nadia, Nadine,
Natacha, Nathalie eta Rolande, gu txieneko kontuan. Beste kasu ez hain emankor ba tzuk: Béatrice,
Bénédicte → Bibi; Jacqueline, Karine → Kiki; Marguerite, Monique → Mimi; Geneviève, Hélène →
Ninou; Christian(e), Christine, Christophe, Thierry → Titou; Cécile, Sylvianne, Sylvie → Sissou, e.a.
(4) Alderan tzizkoa, ordea, beheitiago diodan moduan, ez da gerta tzen, alegia, oinarrizko
izen batek hipokoristiko mordoxka izan di tzake.