Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

102 Patxi Salaberri Zaratiegi
na, bere izenez Arnaud zena; Lhandek (1926: 37) Allande, Ellande formak
Arnauld-en euskarazko kidetako ematen ditu, eta Txomin Peillenek Allande Zuberoan
Arnaud dela diost. Allande, Ellande eta Allandu izen usaiakoak dira egun:
Allánde (Zub.), Ellánde (Amü.), Allándu (E txahun Irurikoaren semea, Zub. Cf.,
bukaeraz kestione, Battíttu), Ellande E txarren (Uharte Garazi), Ellande Alfaro
(He., 2004-II-25, 7); literaturan ere ager tzen da, espero izatekoa zenez (Ellande,
Barbier, 1987: 119). Lehenbiziko Ellande Donibane Garazin aurkitu dut, 1412-
13. urtean: «[…] onz demore Eyllande, lo bureler» (CPBN, 105. or.).
Honelakoetan despalatalizazioak, menturaz, kontrako ñabardura
i tsasten dioke izenari: Pele (Ip., Lhande, 1926: 854), Juan Pelo (Luz., Sat., 1969b:
73), Pélo (Luz.). Péjo ohikoa da Iparraldean (Lhande, 1926: 853); Luzaiden Péjo
(eta Juan Peio, Peio Juan, Sat., 1969b: 73) aldaera ere usaiakoa da eta Péllo, berriz,
bakana. Peio, dokumentazioan, lehenengoz 1381ean ageri da, nik dakidala:
Peio Miguel (Zabal tza, NB, Goih., 1966: 129). Duhauk Senpereko Peio Chipi
izan zuen lagun tzaile edo sustenga tzaile (2003: 407).
7.1.6. Hor tz hobietako albokoaren palatalizazioa
Hipokoristikoak erdiesteko beste bide bat hor tz hobietako albokoaren
palataliza tzea izan da ([l] > [λ]), baina ditudan lekukoak ez dira ani tz. Badaiteke
dokumentazioko franko kasutan irudikeria hu tsa izatea, ho ts, arazo grafiko
hu tsaren ai tzinean egotea, baina albokoaren busti tzea oikonimoetan ere
gerta tzen da, eta oikonimiatik kanpo ere ezaguna da, zenbait hizkeratan.
Inoiz, oraingo datuetan, palatalizazioa automatikoki burutu dela irudi du,
ho ts, ez duela balio adierazkorrik: Teopillo (Teofilo) (Azpiroz, 1997: 23); antzeko
zerbait agi tzen da Benasquen, i txura duenez (Saura, 1999-2000: 172).
Ki txuak eragindako Peruko alderdi bateko gaztelanian (E. Tovar, 1942) arrunta
da zenbait kon tsonante busti tzea, [l] > [λ] erraterako: Aurelio → Aulli, Laurencio,
Laurentino → Llauri.
Datu gu txi hauek bildu ditut:
– Apolonia, Polonia → Polloni: Pollóni (Am., Ig.).
– Dolores → Dollores: Dóllorès, Llóllò (Lei.), Llóllo (Les.).
– Felipa, Felipe, Pedro Felipe → Fillipa, Pellipe, Pillipe: Fellípe
(Ea.), Fillípa (Ig.), Píllipè (Lei.), Pellipe, Anttonio Pillipena (Lei., Peru., 1996:
61, 206).
– Karlin (Karlos) → Kallin: Kallín (Lei.).
– Maloles (María Dolores) → Mallo: Mállò (Lei.).
– Pedro Felipe → Pellopillipe: Péllopìllipè (Lei.).