Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

74 Patxi Salaberri Zaratiegi
– Joan Jose, Juan Jose → Joanjoxe, Joankoxe, Kankoxe, Juangoxe,
Juanjoxe: Jwángoxè (Goi.), Jwanjóxe (Aniz), Jwanjoxé (Ig., It., Lak.), Jwánjoxe
(Oi tz), Jwánjóxe (Urdiain), Johan Coixe (Luz., 1428. Sat., 1961: 213. Herri honetan,
XIX. mendean, «cancosei paratia» dugu, aro tzaren kontu liburuan, Sat.,
1969: 170. Ikus Kankoze), «Juan Jose Echeberria Cancoche» (Luz., 1847, ibid.),
Joanjoxe Kanflanka, Joanjoxe Zestau (Lei., Peru., 1996: 9, 13, 124), Joanjoxe
(Arano, Zubi. & Peru., 1998: 251).
– Joanes, Juanes, Joanis, Juanis → Ganex, Guanix, Ganix, Manex,
Mañex, Manix, Mañix: Mañé IgáRtekwà (Gamue), Ganíx (L), Manéx, Mañéx
(Luz., Garazi), Aniz’ko Ganix ‘Juan el de Aniz’ (Ormae txea, 1976: 152), Ganich
(Barbier, 1926: 18), Guanix (O tsobi, 1992: 55), Ganix (Lhande, 1926: 332; Lapurdikoa
dela dio eta Jean erran nahi duela. Barbier, 1987: 137; Larzabal, 1991:
71), Makeako Ganix (Larre, 2001: 120), Ganix Larzabal (Sara, He., 2004-XI-11,
4), Ganix (Eiheralarre, He., 2005-X-6, 5), Manex Tristan (Bi.), Manex Xilibolost
(Arnegikoa) (Azkue, urterik gabe, 34. or.), Manech (Bécas, Lafitte & Barbier,
1967: 163), Manex (E txepare, 1980 [1910]: 110; Lhande, 1926: 711, ‘Jean’; HUA,
1972: 49 (13), Zubiri, 1990: 236, Ormae txea, 1976: 177, 267; O tsobi, 1992: 23,
P. Iturralde [P. Lafitte] 1982: 65, Xalbador, 1976: 30, Karrika, 1990: 174, Dirassar,
1995: 20, Arbelbide, 2003: 87), Ganex (Mi tx., 1956: 346), Mañex (HUA,
1971: 163; O tsobi, 1992: 25; Larre, 2001: 220; Ain. & E tx., 2002: 177), Mañix
(Larre, 2001: 11), Mañe garaztarra (Arbelbide, 2003: 89), Manex Hounçarren
(Heleta, He., 2004-1-29, 5), Manex Bellecave (Haz., He., 2004-XI-4, 4), Manex
Gabarrain (Haz., He., 2006-VI-8, 4).
Lafittek 1972an Mañex Etchamendy ber tsularia (1873-1960) izeneko
liburua eman zuen argitara; Euskal Herriko Hizkun tza Atlaseko Arnegiko
informa tzailea Manix Idiart izan da. Cf., gainera, «don Arnaldo el Coxo et Manes»
(1198, Mont., 220. Irudi duenez Euskal Herritik kanpokoa zen). Manex
Gerendiain Erroibarko egungo oikonimoa ere bada (Ibarra, 2002: 499). P. Larzabalen
an tzezlan batean (1991: 11) Ganixon da per tsonaietako bat; Pío Barojak
Ganix eta Manix darabil tza bere bi eleberritan (Knörr, 2002: 613, 615). Mitxelenaren
arabera Joanes, Joanis → Ganix → Manix izan da bilakaera. Ikus
NVP, 416. Zuberoako Basabürüan Junés erraten da, [ž]-z; Pettarrean, berriz,
Juanés da izena, soinu ahostun berarekin emana.
– Joanes, Juanes, Juanis → Joanex, Juanex, Juanix, Fanex, Fanix:
Fánex Iriartékoa, Fánix, Joánex, Joanex Iriartekoa, Juanix Iriarte (Aezkoan, Camino,
1997: 194, 322, 546, 549), Jwánèx (Lei.).
– Jose, Josef, Josefa, Josepita → Joxe, Koxe, Oxe, Joxepe, Joxepa,
Joxepi, Joxepita, Joxi, Koxpi, Oxepa, Oxepita: Joxépa (Al tsasu, Izagirre, 1967:
61), Joxé, Jóxe, Joxépa (Am.), Joxé (Aniz), Kóxpa edo Kóxpi (Ari., per tsona bera),
Joxé, Joxépa (Arr., Auza, Eu.), Joxéfa, Kóxpa (Azp.), Jóxè (Ea., Sak.er.), Jóxi (Ea.),
(13) Hiriart-Urrutik berak, zenbaitetan bederen, Manex izenaz sina tzen zuen. Ikus Hiriart-Urruti
(1994: 261-262) eta Saint-Pierre (1998, XI).