Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

164 Patxi Salaberri Zaratiegi
Lekukotasunak:
– Garino (< Garin + -no beharbada, baina ez da batere segurua, Garindo-ren
eratorria ere izan baitaiteke), Gerino, Garina: Garino (Zarai tzu, 997,
Leire, 13), Garinno Datoe (Uskar tze, 1072, ibid., 97), Garinno d’Esparça (1046,
ibid., 36), Gerino (1278, Zab., 1995, 100), Garina femina (Iru., XIII. m., Ubieto,
1954, 5. aurkia).
– Joanno, Juanno ( Joan, Juan): Johanno de Luxa (1401, Lüküze, Goih.,
1966: 285 = Johancoxe de Luxa), Juanno (Bilbo, 1470, Enríquez et al., 1996b,
177. or.).
– Ortino, Urtino (Orti, Urti): «Teste don Ortino» (Art., 1111, 47), «Teste
filio Sancii Ortiz, Ortino» (ibid., 56), Ortino garmon (ibid., 59), Hurtino de
Achaga (Mark., 1505, Hid. et al., 1989c, 141, 667. or.).
– Semeno, Semero (< seme + -no, irudi duenez. Ikus Mi tx., 1954: 432,
Gorr., 1995: 45 eta Knörr, 1998: 221), Semera, Xemeno, Xemero: Semeno Miqueleiz
(Barañain, 1195, GPrior., 79), Semeno Larracecoa (Zizur zen dea, 1199,
ibid., 103), Semero Surra (E txarren, 1227, ibid., 200), Semera femina (Iru., XIII.
m., Ubieto, 1954, 5. aurkia), Xemeno de Uncit (Un tziti, 1255, Ost., 157), Chemero
Galdroy tz (= Semero Galdroy tz, Dg., 1372, Goih., 1966: 330). Ikus Xemero,
Xemerot, palatalizazioari eskainitako atalean.
– Zabino (Xabier): Zabíno (Narbarte). Ikus izen honetaz gorago erran
dudana.
7.2.52. –ñi
Ai tzineko puntuan erran bezala, Irigoienek (1995: 21) amañi-n ageri
den –ñi bukaera a tzizkizki tzat har tzen du, eta –ño-ren aldaera tzat jo tzen.
– Pierrañi (Pier, Pierra): Pjerrañí (Zub.).
7.2.53. –ño (-ñoa kasu batean)
Azkuek (1969 [1923-1933]: 284), euskal deiki edo bokatiboez ari dela,
erraten du gure hizkun tzan horrelako lau edo bost besterik ez direla, horien artean
to eta honen txikigarriak diren tto edo t x o (mutilekilakoa), eta no eta honen
txikigarria den ño (neskekilakoa). Lekeitiarrak hiztegi ezagunean erronkarierako
ño ‘ txikia’ bil tzen du (eta ñotarik ‘haurretik’, ñotto ‘ txiki txoa’, ñotu ‘ txikitu’,
‘murriztu’), zein, irudi duenez, a tzizkia izatetik hi tz askea izatera igaro baita (cf.
keria, kun tze, tasun, tegi eta beste).
Akitanieran bazen, Gorro txategik dioenez (1985: 623), –nno- a t z i z k i
geminatua, zenbait aldiz behinik behin galiar izenei ere era txiki tzen zi tzaiena