Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

Izen ttipiak euskaraz 233
nak) onar tzeko moduko silaba izan behar duelako; alemanez ere murrizketa
bera dago: Andreas → Andi, Gabriele → Gabi, erraterako.
Fran tsesean ere kon tsonante mul tzoaren bakun tzea –eta kontsonantearen
errepikapena– dugu izen honetan, maskulinoan segurik:
Patrice → Papi (Plénat, 1982: 105). Boyd-Bowmanek dioenez
(1955: 344 eta 358), Pachi aldaera Patricia-ren hipokoristikoa da
Mexikon eta Txilen.
– Kon tsonante aldaketa: Jabier → Kapi, Jesus → K e t z u , Juan Frantzisko
→ Zanfran.
– Asimilazioa (ikus «errepikapen edo bikoizketa» atalñoa): Dominika
→ *Domi → Momi (cf. Edurne → Nune), Jean-Pierre → Xanpier →
*Xanpi → Panpi edo Jean-Pierre → Xanpier → *Panpier → Panpi,
Josune → Totune → Totu.
Kon tsonante mul tzoak bakun tzeko joera hori bera kausi tzen dugu beste
hizkun tza ba tzuetan ere, erran bezala. Alemana dela eta, honela dio Grüter-ek
(2003: 37):
«In addition to the prosodic constrain ts on the shape of the truncated form,
there also exist restrictions on the segmental and melodic material tolerated
in the hypocoristic, in particular with regard to consonant clusters».
Hizkun tza horretan «onset» edo silaba-hastean kon tsonante multzoak
saihesten dira, baina bakarrik bigarren silaban: Gabriele → Gabi (ez
*Gabri), Gäbu, ez lehenbizikoan: Gregor → Gregu (ibid.); mul tzoan sudurkaria
eta herskari homorganikoa daudenean, ordea, ez dago bakun tzerik, edo ez
erabatekoa behinik behin (Wiese, 2001: 137, Grüter, 2003: 40): Andreas →
Andi – Ändü, Franko → Franki – Fränku, Jean-Pierre → Schämpu. Grüter-ek
a txiki tzen diren mul tzoen inguramendua zabal tzen du, aleman baturako
(Hans → Han.si) eta Bernakorako (Hans → Hän.su, Herbert → He.bu, Norbert
→ Nö.bu, Oskar → Ös.ku, Viktor → Viktu, Wa[w]ter → Wä[w].tu…);
hauetaz lekora, «onset» bihurtu diren «kodak» daude (Konrad → Kö.nu, Manfred
→ Ma.ni, Os[v]ald → Ö.su, Silvan → Si.lu…). Aipatu iker tzailearen arabera
(ibid., 42), hizkun tzaren fonotaktika da agin tzen duena, kon tsonante
mul tzoak onar tzeko edo ez onar tzeko denboran, horien ozentasun profila
azken batean. Kontuan hartu behar da, horren karietara, hona ekarritako izenetarik
franko, historikoki, konposatuak direla.
Fran tsesez ere bakun tzen dira kon tsonante mul tzoak hipokoristikoetan:
Catherine ([katRín]) → Titi(ne), Brigitte → Bijou, Christine → Kikine edo
Kiki, Fabrice → Babi, François → Fanfa, Fanfou, Fafou, Marguerite ([maRgRit])
→ Guiguitte, Sandrine → Sandou… Ez beti, hala ere, zenbait aldiz kon tsonante