Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

196 Patxi Salaberri Zaratiegi
bakarti, basati, gezurti eta bestetan dagoen bera, eta ablatiboarekin identifikatzera
iri tsi dela ere gehi tzen du, hondarki zaharragoa ordezkatuz. Barruti, goiti,
urruti eta bestetan dugun a tzizkiarekin ere identifika tzen du (1990: 42), bai eta
ere Gorriti-n eta Oñati-n dugunarekin (ibid., 43). Ondorio tzat erraten du (ibid.,
44) –ti latineko –ti(us)-ekin loturik egon daitekeela, zein –tus-en aldaera besterik
ez bai tzen: Nicetus (> Niceto) / Niceti(us) (> Niqueti).
Hauek dira aurkitu ditudan lekukotasunak:
– Belati (Bela): Domno Belati (1052-1054, Errioxa; Irigoien, 1990: 43-
44, 1995: 7).
– Dolkiti: Dolquiti Beilaz, Beila Dolquiti (936, Ubieto, 1976, 23, 40.
or.), Dulquitus presbiter (ibid., 937, 24, 41. or.).
– Harriti (cf. Arri Fuera, Arroi tz, 1330, LPN, 279): Harriti (Cardeñako
kartularioa, c. 967; Irigoien, 1990: 43 eta 1995: 7).
– Jaundi (Jaun): «Garcia Gonzalvez de Cestave et Iaundi et Lachendi»
(Araba, c. 1084, Ubieto, 1976-II, 93, 71. or.). Irigoienek (1995: 6-7) Jaundi (<
Jaunti) bil tzen du eta azal tzen gero Jandi bilakatu zela, adibidez Bizkaiko Janditegui
eta Yandiola toponimoetan.
– Jaunti (Jaun): Iauncti (800, Ubieto, 1976, 2, 12. or.), Iaunti (Zeanuri,
XI. m., Az. & Gar., 1996, 238-240. or.). Moretek Jaunti aipa tzen du (Anales,
II, 315) eta Omae txebarriak ere bil tzen du (1949: 157). Mi txelenak dio (AV, 20)
Jaunso eta Jaunti izenak jaun hi tzarekin loturik daudela (cf. Jaun Yruritaco,
Irur.?, 1157, Goñi, 289) eta orobat Irigoienek (1995: 6-7, 1995c: 47). Azken ikertzaile
honek, gainera, erdarazko Senioret (Senior-etik) eta Donellus (Donnu-tik)
izenak aipa tzen ditu. Díez Melcónek ere (1957: 126) jaun eta –ti dakuski Jontiren
osagai tzat.
– Juanti (Juan). Baraibarko 1726ko Juantirena-n dagoela dirudi, baina
hau apika metatesiz sortu dela kontu egin beharko dugu, *Jauntirena-tik abiatuta.
– Jonti (Jaunti-tik atera dela irudi du, monoptongazioz. Ikus Irigoien,
1995: 7 eta 1995c: 47): Ionti (Val., 913, PS, 9, 27. or.), Iointi (934, Ubieto, 1976,
22, 39. or.), Ionti Senproni (“Lekere”-n, Araban, 952. urtean; ibid., 64), lakenti
Goen et Ionti, suo germano (Akosta aldean, 1062, ibid., 323, 311. or.).
– Larriti: Larriti (Irigoien, 1983: 8).
7.2.81. -tiko (< -ti + -ko edo -ti + -iko. Beharbada –tilko-ren emai tza ere izan
liteke. Ikus beheraxeago)
– Joantiko, Juantiko (Joan, Juan). Idoiko Joanticorena (1643, Ue.p.,
41), Ge tze Galarko Joanticorena, Juanticorena (1727 eta Jimeno, 1987: 371) eta
Eguarasko Juanticorena (1727) oikonimoen oinarrian dago.