Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

230 Patxi Salaberri Zaratiegi
– Ferruzu: «Iuxta limite de Ferruzu» (San Juan de Orbañanos, 867,
Ubieto, 1976, 8, 18. or.), Ferruzu (956, ibid., 70, 83. or.). Ez dago batere argi,
dena dela, hipokoristikoa ote den; cf. «Oveco Ferruci de Salinas et Munnio Ferruci»
(988, ibid., 100, 114. or.). Irigoienek (1983: 21) Ferruzo eta Ferruzu izenetan
dauden – t z o, - t z u a tzizkiak aipa tzen ditu (bai eta – t z i ere, baina badaiteke hau
patronimikoaren a tzizkiaren loturik egotea); nire iri tzian, ordea, izen horien
bukaerak –zo, -zu berdin irakur daitezke. Beranduagoko beste lan batean (1995:
23), goraxeago ikusi moduan, Belazo (Bela; cf. Velaza deitura) eta Garseza, Gasseza
(Garsea) ere bil tzen ditu.
– Gorriza, Gorrizo (cf. Gorri, Gorria identifika tzaile ohikoa): Maria
Gorriza, Pero Gorriço (Artaxoa, 1330, LPN, 300), Maria Gorriça (Zirauki, 1350,
ibid., 373). Gorriza Mañeruibarko herri hustua ere bada (ikus LPN, 375).
– Lopezo (Lope), Lopaza (Lopa): Lopaza (Val., 973, PS, 43, 65. or.),
Miguel Lopeço (Artaxoa, 1330, LPN, 292). Ez dakit Oñatin 1489an ageri den
Lopençu (Lopençu de Larinaga, Zu., 1994, 34, 258. or.) hemen sartu behar den
ala oraindaino opatu ez dugun berrekailu tzat hartu behar den.
– Perizu (Peri): Peryçu de Ysaso (Oñ., 1489, Zu., 1994, 34, 261. or.).
– Peroza (Pero). Alkozko 1609ko Peroçarena oikonimoaren oinarrian
dateke (Ue.p., 42).
Artaxoan Marcuz izen tzat ere ageri da, patronimiko tzat ez ezik: «… de
Marcuz et de sorore sua Oneca» (Art., c. 1169, 129); Garaziko Joa n t z zalan tzazkoa
da (1189, Goih., 1966: 174. Cf. Berganton / Bergantin / Bergan tz, Grosclaude,
1992: 56). Bestalde, ez dakit Oñatiko 1489ko Guereça izenak (Guereça de Çuaçola,
Zu., 1994, 34, 258. or.) atal honetan aztertu dudan berrekailuarekin zerikusirik
baduene tz.
Buruenik, aipatu nahi dut badela –iza (edo – i t z a , beharbada) bukaera
duen emakume-izen sail bat, bestek (Del Valle, 1933:177-178) eta neronek (Iñigo
& Salaberri, 1997: 268) femenino hustako hartu duguna, ho ts, ez
hipokoristiko tzat, baina egun ez nago horretaz orain dela urte ba tzuk bezain
seguru: Domecoyza – Domicuza, Joaneyça, Lopeyça - Lopiza, Mariza, Martiza,
Miqueleiza – Miqueliza, Periça…
7.2.112. –zon (< -zo + -on)
izaeraz.
Izen bakarra bildu dut, eta ezin, beraz, hagi tz seguru egon a tzizkiaren
– Peruzon (Peru; cf. Pedru txon, gorago): Peruçon de Cantal (Deba,
1518-20, Fdez. & Mont. & He., 2007, 110, 514. or.).