Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia
Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia
Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Izen</strong> <strong>ttipiak</strong> <strong>euskaraz</strong> 17<br />
Bilakaera horiek guztiak azal tzeko bi «hurbil tze» dakuski: autosegmentala<br />
eta melodiko edo metrikoa. Errepikapenezko hipokoristikoetarako<br />
proposa tzen duen egituraketa lanaren tituluan ageri den ANAR da, ho ts, silabahastea<br />
(«attaque» fran tsesez, «onset» ingelesez) + silaba-muina («noyau» edo «nucleus»)<br />
+ silaba-hastea + errima («rime» edo «rhyme», muina eta koda bere baitan<br />
bil tzen dituena, silabaren barnean). Kon tsonanteek zenbait murrizketa dituzte,<br />
ager tzeko tenorean:<br />
a) Hipokoristikoaren koda-kon tsonantea beti izenaren koda batetik<br />
atera da: Alfred eta Chantal-en izen <strong>ttipiak</strong> Fefed, Tatal dira eta ezin<br />
dira erabili, adibidez, Frédéric eta Nathalie-ren hipokoristiko tzat.<br />
b) Hipokoristikoaren haste-bokala beti izenean eginkizun bera duen<br />
beste batetik irten da: Féfé Félix-ekin lot daiteke, ez Joseph-ekin,<br />
Sissi Sylvie-rekin erlaziona daiteke, baina ez Régis-ekin, erraterako.<br />
c) Hipokoristikoan koda-kon tsonanteak izenean zuen bokal bera du<br />
ai tzinean: Almeyric → Riric, Ernest [eRnes] → Nénesse bai, baina<br />
Frédéric → *Dédéc, Régis → *Réresse ez, konparazione.<br />
d) Hipokoristiko baten silaba-haste konplexuaren osagaiak beti eta<br />
bakarrik izenaren silaba-haste konplexutik atera tzen dira: Christine<br />
→ Cricri bai, baina Christine → *Tritri ez; François → Soisoi bai,<br />
baina François → *Foifoi ez.<br />
Alegia, jatorrizko izenaren segmentu baten silaba-haste edo errima<br />
beti a txiki tzen da hipokoristikoan eta izen ttipia sor tzeko izen osoa silaba batera<br />
murriztu beharra da: hola bada, Paulette, erraterako, Po edo Let-era labur<br />
daiteke, baina ez Pol-era, eta, horregatik hain justu, Popol Paul izenetik aterako<br />
da eta ez Paulette-tik. Bigarren pausoa, ikusten den bezala, CV segidaren<br />
errepikapena da. Inoiz, bestalde, oinarritik ateratako silaba-hastea bakundu<br />
daiteke (Alfred → Fefed), baina hau aukerazkoa da, ez nahitaezkoa (Brigitte →<br />
Bribri edo Bibi). Bakun tze horretan, gerta tzen bada, silaba-hastean lehena ez<br />
den soinua gal tzen da.<br />
Nelsonek ere (1998), fran tseseko izen <strong>ttipiak</strong> azter tzean, garran tzi handia<br />
ematen dio izenaren silaba eta prosodia egiturari.<br />
4.3. Ingelesa<br />
Hizkun tza honetan, Seun-Hoon Shin-ek S. Davisen argitaragabeko<br />
lan batean oinarrituz dioenez (1998: 445-446, 2003: 420-422), hipokoristikoak<br />
hiru taldetan sailka tzen dira, labur tze bilakabideen ereduen arabera:
Change language