Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

146 Patxi Salaberri Zaratiegi
deco, Barradeco (Donaz., 1364, ibid., 156 = Bernadeco), Berradeco de Sant Per
(1366, Castro, VI, 92, 42. or.), Berradeco (Maule, 1377, Zier., 1994: 229), Berradeco
(Mon., 1378, Goih., 1966: 148), Berradeco, Borradeco (Zaro, 1378, ibid.,
132 = Erradeco), Berradeco de Saut (Zibi tze, 1384, ibid., 217), Berradeco de Lacarra
(Lakarra, 1396, 1401, 1404, ibid., 144; dirudienez hau eta Bernadaco de
Lacarra per tsona bera ziren), Berradeco de Mendiayn (Donu., 1412-13, CPBN,
76. or.), «Berradeco, lo carniçer» (Dg., ibid., 103. or.), «Berradeco, seinhor de Periulhe»
(Uztari tze, 1428, Doc.Gasc.II, 335).
Goihene txek (1991: 301) Berradeco, Erradeco Bernardus-etik erator tzen
du, Bernardeco bezala. Bernadeko > Berradeko bilakaera Fernando > Ferrando-n,
Ernando > Errando-n edo Gernika > Gerrike-n dugun bera dateke, ho ts, aurreranzko
asimilazioa. Honekin batean, ordea, per tsona bera izenda tzen duten Ernadeco
de Santa Gracia eta Erlandeco de Santa Gracia ere badaude, eta lehena
Bernadeko-rekin lo tzea erraza izanagatik, ezin dut gauza bera erran bigarrenaz,
hau Errandeko, Ferrandeko-rekin ani tzez errazkiago erlaziona baitaiteke, disimilazioa
burutu dela onesten bada, ho ts, -rr- > -rl- gauzatu dela.
– Betriko, Petriko, Petiriko (Betri, Petri, Petiri): Petrico (Buñuel,
1353, Ur., 1961: 151), Petrico d’Arrambide (NB, 1368, Goih., 1966: 362), Petrico
(“Bielenabe”, Atharra tze ustez, 1377, Zier., 1994: 210), Petrico de Belaroa (Hiriberri
Garazi, 1396, Goih., 1966: 135), Petrico d’Heguito (Izpura, 1396, ibid.,
138), Petrico d’Escon tz (Dg., 1397, Doc.Gasc.II, 283), Petrico de Olite (1412, Castro,
XXIX, 10, 14. or.), Petriquo de Ja tsu (Bidaxune, 1451, Doc.Gasc.II, 348; =
Pedro de Ja tsu, ibid., 1454, 349; = Pero Peri tz de Jacxu, Dg., 1454, ibid., 350),
Petrico d’Elissonde (Bai., 1457, Goih., 1966: 94), Petrico de yrurita (Irur., 1531,
Eo.p., 1, 147), Petrico tellechegaray (Zug., 1545, Eo.p., 1, 100?).
– Bitako: «Beila eta alio Beila Vitaco» («in Erentana», 952, Ubieto,
1976, 64, 75. or.; cf. Bitakoiz, Bitakoz patronimikoak, Salaberri, 2003: 166.
Ikus, berebat, NVP, 417). Mi txelenak dio (TAV, 2.1.6.) Uitaco Vita-tik atera dela
eta beharbada txikigarri edo hipokoristikoa zen a tzizkiak Akitaniako idazkunetako
–c(c)o dakarkigula gogora. 1957ko lan txoan (373. or.) erraten du Vitako
izenaren –ko-k, euskal jatorrikoa bada, txikigarri balioa izan behar duela.
– Bonko (Bon(o)). Olabeko 1726ko Boncorena oikonimoaren oinarrian
dateke.
– Diegoko. Zizur Nagusiko Diegocorena, Diegocorenecoa e txe izenean
da (Jimeno, 1986: 211).
– Elbirako (Elbira): «Eluiraco, fiya de Garcia Sanchiz» (Arroi tz, 1330,
LPN, 279).
– Eneko, Ieneko: «Eneco d’Erbiz, notari de Soule» (Zub., 1338, Zier.
& San., Doc. Gasc.I, 4, 43), «Eneco de Monreyau, recebidor de Sangossa» (Beloritz-San
Martin, 1409, Doc.Gasc.II, 312), Yeneco d’Ursue (Dg., 1459, Doc.Gasc.II,
352), Eneco de yllarraz (Ilarra tz, 1634, Ue.p., 40). Aurizperri, Lan tz eta Zanduetan
Enecorena oikonimoa ageri da 1726an, Enoko bilakatua lehen herrian XX.
mendean (Barandiaran, 1973: 257); Arizkunen Enekónja dago egun.