Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

Izen ttipiak euskaraz 85
– Juan Simon → Juan Ximon, Juanximo: Juan Ximon de Ocumardia
(Oñ., 1502, Zu., 1999: 70) = Juanximo de Ocomardia (ibid., 192. or.) = Juan
Chimon de Ocomardia (ibid., 1512, 140. or.).
– Juanete → Xuanete: Chuanete (Ip., Goih., 1991: 301). Hau Xuane +
-te ere uler daiteke, gu txieneko kontuan.
– Jurdan → Xurdan. Zubietako Xurdanenea oikonimoaren oinarrian
dago (Iñigo, 1996: 580-581. Cf. Iturengo Jurdanenea, ibid., 528. Narbarten
1727an Churdanena dago).
– Mozo (Moço Periz, Lakarra, 1387, Goih., 1966: 144) → Moxo:
Moisso (Esno tz, 1366, LPN, 468), Moisso Çauleco (Erro, 1366, LPN, 469), Moxo
de Gracia (Aribe, ibid., 473), Moysso (Abaurrea, ibid., 474), «Martin Peres e Sancho,
fijos de Suyto e Moxo» (Legazpiko ibarra, 1384, Aierbe, 1993, 7, 10. or.),
Moxo de Çulaga (Oiar.al., 1490, C. & C. & G., 1997, 81, 100. or.), Mojo Sarategui
(Zug., 1545, Eo.p., 1, 100?). Cf. Lesakako Móxo izengoitia; Luchairek (1881:
167) Iparraldeko Mocho Urruti jaso tzen du. Donamarian egun Móxenià izeneko
e txea dago.
– Sabat, *Sabata → Xabat, Xabata: Xabata Ruy Sanches (XV. m.,
LGS, 294), Sabat (Err., 1530, Eo.p., 1, 142), Jabat de Sansoain (Muruzabal,
1596, O.p., 10), Sabat capagujlearena (Elgorriaga, 1531, Eo.p., 1, 101). Cf. Jabat
deitura eta Aezkoako Jabat e txe izena, Xabat –edo Xabatena– euskaraz (Orbara,
Camino, 1995: 89. Ikus, baita ere, Iñigo, 1996: 667). Berriozarren Xabatena
jaso tzen du Jimenok (1992: 300); Nagoren Sauatena zegoen 1726an. Irudi duenez,
gaskoiko sauvat, sauvada ‘salbatua’-rekin dago loturik (Grosclaude, 1992:
218); femeninoan Sabada zen izena: Sabada de Aguirre (Hondarribia, 1577,
H.V.B., 1960). Ikus Euskal tzaindia (2001: 156, 311). Lhandek (1926: 1027) Sauveur
dela dio eta Salbat-etik erator tzen du (ikus gorago). Egun Xabat izen ezaguna
da, Igan tzin erraterako. Lhandek (1926: 1048) Xabat eta Xobur-en arteko
nahasketa irudi duen Xobat (Sauveur) jaso tzen du.
– Salbatore → Xalbatore. Labaiengo 1726ko Chalbatorena oikonimoaren
oinarrian dagoela irudi du, baina, grafia arazoak tarteko, ezin segurutzat
eman, Txalbatore ere izan bailiteke.
– Semen → Xemen: Xemen Lopiz de Elorçe (Zenborain, 1138, Leire,
312), Xemen Biriuila (1178, Goñi, 357), Chemen Gasser de Baygur (1356, Doc.
Gasc., 9, 52. or.), Xemen Martiniz (Eparo tz, 1366, LPN, 506), Chemen de Briscos
(Bes., 1371, Goih., 1966: 27), «Albire, moyller de Perochemen qui fo» (Dg., 1412-
13, CPBN, 104. or.). Ikus 7.1.1.3 puntuan Xeme / Txeme azter tzean diodana,
Goizuetako oraingo Txeménè oikonimoaz min tza tzean.
– Semeno, Semena, Simeno → Xemeno, Xemena, Ximeno: «Xemena
mulier de Amatu», Xemena Sanoiz de Garsia Galindoiz, Xemena Axubeliz
(Adoain, 1033, Leire, 25), Xemeno (Sarasketa, 1350-53, CPBN, 65. or.), Ximeno
d’Uroz = Xemeno d’Uroz (1362, Ruiz, 1998, 525, 198. or.), Chimeno de Bruslade
(1364, Doc. Gasc., 40, 74. or.), Xemeno Luxarreta, (Uri tz, 1366, LPN, 507), Xemeno
Ederra, (Bidaurreta, 1388, Ur., 1954: 280), Ximeno de Aibar (1396, Mar.,