Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

Izen ttipiak euskaraz 19
tuak + [ś + i] (bi besterik ez dituzte aipa tzen): Kirk Muller → Mullsie, Tom
Poti → Po tsie.
Horien ezaugarri fonologikoei doakienez, egileek erraten dute (404)
hipokoristikoek ez dituztela inoiz bi silaba baino gehiago, eta kasu gehienetan
aurrenekoak baizik ezin duela bokala eraman. A tzizkiaren karietara, azal tzen
dute (411) lehen silabaren bukaerako segmentu(ar)en menpe dagoela:
«In summary, our analysis shows that the segment or segmen ts that close the
first syllable of a hypocoristic can help predict whether it receives no suffix, a
vocalic suffix, or a consonantal suffix».
Ez dut hemen ingelesaren hipokoristiko sistema osoa goitik behera aztertu
gogo, besteak beste arrunt gai korapila tsua delako, beste hizkun tzetan ere
den bezalakoa, bestalde. Izan ere, eta Wierzbickak erraten duen gisan (1992:
225 eta hurr.), munduko ingeles-hizkera mota guztiak ez dira berdinak, izenen
arloan ere badira aldeak ba tzuetarik besteetara (Dave, kasurako, David-en «aldaera
laburtu estandarra» da Ameriketako ingelesean, baina ez Australiakoan),
eta, bestalde, forma laburtu guztiek eta aldaera a tzizkidun guztiek ez dute balio
bera. Aipatu autoreak dioen moduan, gu txienez sei kategoria bereizi behar dira:
izen oso markatugabeak (Martin, Clare), izen oso markatuak (William, Deborah),
aldaera laburtu markatugabeak (Tom, Pam), aldaera laburtu markatuak
(Ter, Ger, deb, Pen), -ie/-y aldaera markatugabeak (Penny, Debbie, Terry, Jerry)
eta –ie/-y aldaera markatuak (Jimmy, Bobby, Pammy, Ruthie). Gainera, zenbait
kasutan, emazteki eta gizon izenek balio bana dute, eta beraz, kontua gehiago
bihurri tzen da. Ni, lan honetan, bistan da, ezin lot nakioke horiek guztiak aztertzeari
eta horrenbesterekin e tsi beharko.
4.4. Alemana
Itô eta Mester-en arabera (1997) alemaneko «truncation» edo aldaera
laburtuen forma orokorra hau da: izenaren oinarriaren hastapeneko silaba dute,
oinarriko kon tsonante gehigarria eta –i a tzizkia: Gàbriéle → Gábi, Stéfanie →
Stéffi (hemen bikoi tzak aurreko bokala laburra dela besterik ez du adierazten),
Górba tschòw → Górbi, Hónecker → Hónni… Bestalde, «truncata» edo aldaera
laburtuetan «onset» edo silaba-haste konplexuak alde batera uzten direnez
gero, egileek erraten dute –i-dun forma laburtua alemanez posible den silaba
izan behar duela. Gainera, «truncatum»ak oinarritik atera daitekeen silabarik
handiena izan behar du.
Wieseren arabera (2001: 154-155) alemanaren –i hipokoristiko
a tzizkiak (ikus beherago) helburu prosodikoa du, oinarriak azenturik gabeko