Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

4. Hipokoristikoak halabeharrez
sortuak dira ala arau jakin bA tzuei
jarraikiz? Munduan barnako
lekukotasun bA tzuk
4.1. Gaztelania
Leonek (1980: 56), gaztelaniazko izen ttipien gainean ari dela, erraten
du ba tzuk erregela zenbaiten ondorio tzat jo daitezkeela, baina beste ba tzuk sistemako
arauetatik kanpora sor tzen direla (ikus, baita ere, Lenz, 1935: 222). Armasek
(1974: 195), Guatemalakoez diharduelarik, azal tzen du hipokoristikoen
erakun tzak ez dituela hizkun tza arauak her tsiki jarrai tzen, baina badirela behin
eta berriz errepika tzen diren gertakari ba tzuk, besteak beste ordezkapena (Lucio
→ Lucho, Jorge → Coque), ezabaketa (María del Carmen → Maricarmen) eta
alderan tzizka tzea (Flor de María → Mariflor), lehena beregainki. Boyd-Bowmanek
dio (1955: 337-338) hipokoristikoak nahierara egindako aldaketak ez, baizik
hizkun tza orokorrak dituen ha tsarre fonetikoak bezain erregularrak diren
beste ha tsarre berezi ba tzuen emai tza direla.
Morerak (1991: 207) halabeharreko hipokoristikoak, oinarriko izenarekin
zerikusirik ez dutenak (Nieves → Pichi, adibidez) eta ordezka tzen duten antroponimotik
atera direnak (gehienak) bereizten ditu. Bigarren kasuan erabiderik
usuena azentuaren aurreko zatia ezabatu eta hondarrekoa uztea dela dio: Dámaso
→ Maso, Gonzalo → Zalo, Rosendo → Sendo... Oin-oharrean zenbait aldiz kontrako
antolabidea, izenaren bukaera ezaba tzea ere badela erraten du: Candelaria →
Cande, Gonzalo → Gonza… Honetan, bistan da, azentua ez da erabakigarria izan.
Aurreko beste autore ba tzuek bezala (ikus 7.1.1 atala), «soinu palatalen errepikapena»
nabarmen tzen du (Francisco → Pancho → Chillo, Antonio → Toño, Gregorio →
Goyo, Concepción → Chona…), bai eta o, i bokalen maiztasun handia ere.
Piñerosek (2000) Ameriketako gaztelaniako hipokoristikoen azterketa
egiten du, Morfologia prosodikoaren ikuspuntutik, eta erraten bi mota nagusi