Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

54 Patxi Salaberri Zaratiegi
izenetan, ttipietan partikulazki (Alfonso → A l pon t x o, Jesus → Kexux, Jose →
Kotte…), baina baita hauetatik kanpo ere, hemen kontuan hartu beharra baita
gure hizkun tzako hizkera ba tzuetan bereziki f > p aldakun tza ongi ezaguna dela
(ikus FHV, 262 eta hurr.), eguneroko solasean ere.
– Anton (Anton Koko ‘Antonio el arriero’, Euskaldunak, 142) → Antxon
(egungoa): An txón (ohikoa). Ibarrak (200: 508) Larrasoañako An t x on oikonimoa
jaso tzen du. S. A. de la Gandararen 1757. mendeko Gabon kanta batean
ere ageri da: «Eznea Perico, / arzazu: / gastaea, Joanico, / ez aztu. /
Ardaoagaz, Anchon / contu pichiruon. / Fararira / Presenteguin eah / Zast hurira»
(Kal tzakorta, 1999: 149).
– Anun tzi(azion) → Anun txi: Anún txi (Ara., Arr., Auza, El., Ig.,
Oi t z), Anún txì (Arr., Goi.), Anun txi (Lei., Peru., 1996: 129).
– A r a n t z a(zu) → A r a nt x a : Arán txa (Arr., Auza, El., Ig., Lab.).
– A s e nt z io, A z e n t sio, A z e n t z io → A xe n t x io, Axin txio, A x i n t xo,
Axin txi: Axén txjo (Ea., gi.), Axén txiò (Goi., gi.), Axín txo (Bere., Ea., Igoa, Lak.,
gi.), Axín txi (Zeg., em.), Axin txio Olaberrikoa, Axin txio (Lei., Peru., 1996: 8, 67,
68, 164, 189, 200, 206), Axen txio «Lixarri» (Goi., Zubi. & Peru., 1998: 217).
– Asun tzion → Asun txion, A x u n t x ion, A x u n t xon: Axún txjon,
Axún txon (El.), Àxun txón (Eu.), Asún txjòn (Ig., Lei.).
– Bautista → B at x i: B a t x i (Bilbo; Irigoien, 1995g: 130).
– Benan tzio, Benan tzia → B e n a n t x io, B e n a n t x i: Benán txi (Am.,
El., Ig., It.), Benán txo (Arb.), Benán txjo, Benán txo (El.), Bénan txì (Lei.).
– Domingo → Txomin: Chomin de Horosco (Mark., 1516, Enríquez,
1989, B zatia, 36), Chomin de Mendaro (Mutriku, 1518-20, Fdez. & Mont. &
He., 2007, 110, 396. or.), Chomin de Guesalsoro (Deba, 1518-20, ibid., 533. or.),
Chomin de goycueta (Goi., 1552, At.p., 1, 82). Hedatua da egun; cf. Txómin
Alko tzen, Anizen eta Arruazun. Ilurdo tzen Chominena izeneko e txea ageri da
1644an, 1677an eta 1726an, Txomin bilakatua egun (Ibarra, 2002: 505).
– Domingo → Domin txo: D om ín t x o (Ig., Les.). *Domin-etik abiaturik
sortu dela kontu egin daiteke; honela izatera – t x o a tzizki ezaguna genuke
izen honetan.
– E g oi t z → E g oit x : Egói tx (Goi.).
– E s p e r a nt z a → E s p e a nt x a : Espéan txà (Ig., Lei.).
– Floren tzio, Floren tzia → Floren txio, F lor e n t xo, Fon txo, Prontxio,
Pont x io, F lor e n t x i: Florén txo (Alko tz, Auza), Fl o r é n t x i (Ari., It.), Floréntxiò
(It.), F ón t x o (Lier.), P r ón t x jò, Pón txjò (Lei.), Peusteneko Pon txio Larraz (Lei.,
Peru., 1996: 149).
– François, Françoise → Fr a n t xo a , Fr a n t x u a , Pa n t xo a , Pa n t x u a ,
Pa nt xo, Fr a nt x a : Pa n t x oa (Treku, 1982: 15), Pan txo (Larzabal, 1991: 91), Pantxo
(Minaberri, 1998: 175), Pan txoa Etchegoin (Bes., Duhau, 2003: 407), Frantxa
Errandonea (Sara, He., 2003-XI-13, 4), Pan txua Bimboire (Ip., He., 2004-VI-
10, 1), Fran txua Garicoi ts (Irisarri, He., 2004-X-28, 5), Pa n t x o O r on os , Pa n t x o
Cedarry (Bi., He., 2004-XI-25, 5), Fran txoa Iribarren (Aih., He., 2005-I-6, 5),