Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

130 Patxi Salaberri Zaratiegi
– Martinillo (Martin): Martinillo de Guinea, Martinillo Marroquin
(XV. m., LGS, 248, 308).
– Ospenillo (Ospina goitizenetik, segur aski): Ospenillo de Montellano
(XV. m., LGS, 373). Cf. Furtud Ospina «era hombre perverso y llamáronle Ospina,
que en vascuence equivale a vinagre» (ibid., 138), Ospina de Ugarte (ibid., 248,
261, 263, 265).
– Perillo (Pero): «Juan Verde e Perillo» (Bilbo, 1464, Enríquez et al.,
1996b, 2. or.).
– Semeniello (Semen): «Semen d’Armissen tenia estonz a Semenieillo,
Marquesuela et Maria Garçia, sus fillos de la primera muller» (Ablitas, 1353, Ur.,
1961: 165).
– Todiella (Toda): «Todiella, fija de Johan Periç» (Berro tza aldea, 1358,
Iran tzu, 227. or.).
– Txopillo (Txope). Lei tzako Txopilloborda e txe izenaren oinarrian
dago (NTEM XLVIII: 130). 1596an aurkitu dut lehen aldiko tz: «Beltran de chubieta,
m. de chubia, Juª Lopez de Chopillo, lope de altamira» (HA.p., 2). 1726an
Chopillo moduan ageri da oikonimoa.
7.2.31. -ilon
– Pedrilon (Pedro): Pedrilon (Iru., 1172, Goñi, 337).
7.2.32. -in (gi.), -ino (gi.), -ina (em.)
Meyer-Lübkek azal tzen du (1974 [1890-1906]: 540-541) latineko
–inus, -ina a tzizkia ‘an tza’ adierazten zuen adjektibo erabileratik txikigarri balioa
izatera igaro zela, batez ere italieran eta portugaleran. Menéndez Pidalen
arabera (1977 [1904]: 232), latineko –īnu, -īne-tik eratorri behar dira espainoleko
–ino, -in. Rohlfsek, Pirinioetako hizkerez ari delarik (1951: 502-503), Meyer-
Lübkeren ildotik, erraten du a tzizkiak hastapenean jabegoa edo an tzekotasuna
adierazi zuela, baina gero txikigarri bihurtu zela, abere izenekin eta ahaidego
hi tzekin; maitasuna ere adierazten du, adjektiboekin partikulazki. Pielen iritzian
(1956: 140) -inus a tzizkia, germaniar izenetan, -ein(s) a tzizki txikigarria
latinera egoki tzearen ondorio da. Dolçen irudiko (1960: 399) latinez –inus,
-ellus, -inius, -illus bukaeradun erakun tza onomastikoak biziro ugariak ziren,
zuten hipokoristiko balioagatik.
García Gómezek (1954: 9-10) Iberiar Penin tsulako eta hemendik kanpoko
arabiar munduan –īn bukaera duten hipokoristikoak usaiakoak direla zehazten du,
-ān edo –ūn dutenak ardurakoak diren gisa berean. Mariner-ek (1956-57) bereziki
Valen tzian ohikoak diren Paquitin, Pepín, Placidín-en modukoez (< Paquita, Pepa,