Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

Izen ttipiak euskaraz 149
– Gillenko (Gillen). Adiosko eta Biurrungo 1727ko Guillencorena oikonimoen
oinarrian dago.
– Graxiko (Graxi(a)): Grayssico (Orreaga, 1366, LPN, 488), Augeron
de Grachico (Biarri tz, 1498, Goih., 1966: 21. Graxiko e txe izena da hemen; ikus
Iglesias, 2000: 264).
– Grazianko (Grazian). Añorbeko eta Legardako 1727ko Graciancorena
oikonimoen oinarrian dago.
– it x u s k o, u txusko (I t s u si ; cf. Sancio Aceariz de Ixussi, Adoain, c.
1033, Leire, 25; dona I tsussi, Etaio, 1211, Ira txe, 274; domna Essussi, ibid., 1213,
276): domna Hilgusco (Araba, 1085, Ubieto, 1976-II, 109, 81. or.), Huchusco
d’Aguerre, Uchusco d’Aguarre (Buztin tze, 1294, Goih., 1966: 128), Iohan Martinez
de Ychusco, Miguel Yvanes de Ychusco (Don., 1303, La. & Le., 1995, 8, 14.
or.), Ychusco Barrenco (Err., 1366, LPN, 531), Ychusco (Mithiriña, 1350-53,
CPBN, 40. or.), Ychusco de Sant (Zibi tze, 1353, Goih., 1966: 216), Aznar Ychusco
(Izaba, 1366, LPN, 477), «Gassernaut de Lacarre dit Ychusquo», «Garcia Arnal
de Lacarra dit Echosco» (Ira txe, 1391, Goih., 1966: 144), Uchusco Meriotegui
(Lasa, 1412-13, CPBN, 109. or.), «Uchusco, seynor d’Etchagoyen» (20) (Anhauze,
ibid.), Ychusco de Lasaga (1414, Castro, XXXI, 616, 329. or.). Goihene txek (1991:
304) izengoi tzat har tzen ditu deizio hau eta honen Ichuscotoa eratorria; ikertzaile
berak «Bernard de Villanova de Berdos, dit Ychusco» dakar (1966: 17).
Mi txelenak (AV, 20. or.) Higgusco i t s u , i t x u -ren gain moldaturik dagoela
uste du, baina oinarrian i t s u si edo honen aldaera adierazkorra zatekeen i t x u si
ere egon zitekeen (ikus Mi txelenak berak dioena, 1969: 16), Irigoienek (1995:
16) nahi duen bezala. I t s u st o (Ysusto) eta I t s u st e, I txuste hipokoristikoetan i tsu +
-sto (i tsusi + -sto ere daitekeena dela dirudi) eta i t s u , i txu + -ste izan geni tzake,
baina i t s u s(i), i t x u s(i) + –te ere bai (cf. i t s u sk e r i a , i t s u sk i , i t s u st u…). Uchusco aldaera,
Irigoienek dioenez (ibid., 16), bokal asimilazioaren fruitu da.
– Jaunlopizko (Jaun Lopi(t)z). Asteraingo Jaun Lopizcorena (1683)
e txe izenaren oinarrian dago (Jimeno, 1986: 156); Lopizcorena ere azal tzen da.
– Joaneko, Juaneko (Joane, Juane): Johaneco (Sancta Cruz-en, Baztan,
1366, LPN, 532), Johaneco (Ezkati [Anue], ibid., 533. or.), Johaneco Lucea (Ortzaize,
1378, Goih., 1966: 203), Joaneco de Todorica (Munitibar?, 1430, Enr. &
Hid. & Mar., 2005, 29, 63. or.), «Iohan de Lascano, dicho Juaneco» (Bilbo, 1464,
Enríquez et al., 1996b, 21. or.), «Joaneco de Areyçaga, dueño de la casa de Areyçagaçelaya»
(Deba, 1483, Bar. & Her., 2006, 170, 186. or.).
– Joanesko, Juanesko (Joanes, Juanes), Joanisko (Joanis): Johanesco
(Dg., 1412-13, CPBN, 104. or.), Juanesco, Joanesco (Larunbe, 1564, HA.p., 4.
Honela dio agiriak: «Joanot de Ozta y su hijo Juanesco conforme al testamento de
(20) Lan honetan oraingo gure t x irudika tzeko nahiz ager tzen dira, eta x
irudika tzeko eta , azken hau s-ren ordez ere egon daitekeen arren. Nire ustez, egun
U txusko ida tziko genukeena dugu hemen, baina hau ez da segurua. Cf. Larzabaleko Ancho Etchaluce,
1412-13, CPBN, 87.