Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

Izen ttipiak euskaraz 141
– Zarkin, Zarkina (Zar): Sanso Zarquina (Art., c. 1158, 123), «Pascoal,
fijo de Lope Çarrguin» (sic) (Otei tza Iguzki tzaibar, 1330, LPN, 289). Bigarrena
zalan tzazkoa da, izengoiti i txura handia izateaz landara, -z ida tzirik
baitago (cf. Andergina). Zernahi dela, oinarrian zahar izenondoa dugu, bi lekukotasunetan.
– Zorrakin. Omae txebarriak (1949: 157) Gaztelako agirietan agertzen
den Zorraquinus aipa tzen du, eta Sarracinus-ekin lo tzen.
Iruñean 1285ean Garcia Lopei tz Burusquin azal tzen da (DNLO, 72).
Hau, agerian denez, izengoiti tzat hartu beharko dugu, ez izen tzat. Cf. Burusko
Aezkoako deitura.
7.2.38. -kito (< -ko + -ito)
– Pa txikito (Pa t x i ): Pa t x ik ít o (Ig., Lier.).
7.2.39. -ko (-ku), -ka (femeninoa; bakanka ager tzen da). Ikus –go berrekailuari
eskainitako atalñoan erran dudana.
Astarloaren arabera (1803: 260) Martinkorena-n azal tzen den –ko-k
balio handigarria du, baina hau ezin da on tzat hartu, datuak ikusirik. Luchaireren
irudiko (1973 [1879]: 69), Belexconis izenak («où le radical paraît ibérique»)
zalan tzarik gabe euskarako co, go «suffixe qualitatif» du osagai tzat (ikus Gorr.,
1984: 262).
Schuchardtek (1909: 243) Ascolico bron tzeko Austinco izenean Austineta
-co zekusan, ho ts, Ausa (Vich egun) gogora zekarkion oinarria, eta -ko a tzizki
zeltiko eta euskalduna. Honela dio:
«-co in Austin-co 4 b ist das bekannte kelt. Iber. Bask. –ko (s. Iber. Dekl. S. 44
ff.; vgl. insbesondere aquit. Estenconis Gen. XIII, 271), Austin- hat vielleicht
eine Beziehung zu dem Ausa des Nordostens».
Lizopek (1931: 61) –(c)-co ikusi beharrean uca, ucca, aco, inco edo enco
a tzizki ligurrak dakuski Attaco, Estenco bezalako izenen bukaeran, nahiz horietako
ba tzuk euskal etimologia garbikoak diren Mi txelenaren (1954: 415-416)
eta Gorro txategiren arabera (1984: 159, 245, 261, 367; 1985: 617, 622. Ikus,
gainera, 1984: 147-148, 1986: 530 eta 2003: 31): Belexconis, Cereco, Ombecco,
Sembecco, Senicco… Eibarko irakasleak dioenez (1984: 229, 257), –co(n) a tzizkia
ardurenean maskulinoak diren per tsona izenetan kausi tzen dugu, –ten(n) eta
–to(n) bezala bi modutara izkiriaturik: herskari bikoi tzarekin (-cco-) edo herska-