Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

Izen ttipiak euskaraz 25
izenetan, Dótja → Dúša, Dúnja edo Dúsja, Már’ ja → Músja, Nísa → Njúša edo
Njúsja emakumeenetan.
Laburtutako oinarriei era txiki tzen zaizkien beste a tzizki ba tzuk -š-
(emankorrena, gehienetan gizon izenekin), -n’- (emazteki izenekin batez ere) eta
-s’- (ez da emankorra) dira. Lehenarekin izen ttipi hauek daude, besteak beste:
Agáp’ ja → Gápa → Gaša, Alekséj → Alëša, Antónij → Antóša, Geórgij → Górja
→ Góša, Mixaíl → Míša, Pável → Páša (gi.), Agáp’ ja → Agáša, Arína → Aríša,
Már’ ja → Máša, Natál’ ja → Natáša (em.). Bigarrenarekin beste hauek ditugu:
Alekséj → Lënja, Grigórij → Grínja, Pável → Pánja, Sergéj (edo Semën) → Sénja
(gi.), Ánna edo Antonína → Ánja, Dár’ ja → Dánja, Már’ ja → Mánja, Tat’ jána
→ Tánja (em.). Hirugarrenarekin, buruenik, beste hauek: Fedós’ ja → Fésja,
Lukér’ ja → Lúsja, Tat’ jana → Tásja (em.).
Ikus daitekeen bezala, guztiz korapila tsua da errusieraren hipokoristiko
sistema; Stankievieczek honela dio bere artikuluaren amaieran (1957: 209):
«In conclusion, derivatives from proper names form an intricate pattern of
expressive terms which are rendered through different formal devices, and
which relate to neutral terms pertaining to different stylistic levels».
4.6. Mazedoniera
Gulevskak (2002) mazedonieran ohikoak diren hipokoristikoez mintzo
delarik, erraten du hizkun tza horretan, mendetan gobernu administraziorik
ez izatearen ondorioz, per tsona izenek eslabiar etorkiko hipokoristiko sare zabala
osatu dutela, eta horietako zenbaitek hasierako fun tzio «estilistikoa» galdu
dutela eta neutralizatu direla, ho ts, oinarrizko-edo bilakatu direla. Egun, ordea,
gazteen artean-eta ohikoak dira Europako mendebaldeko hizkun tzetarik hartutako
izenak eta berauen eratorriak (-i bukera duten hipokoristikoak): Elizabeta
→ Bet eta Beti, Rebeka → Beki, Edvard → Edi, Oliver → Oli… Mazedonieran
aspaldi one tsi ziren izen mailegatuen kanpoko hipokoristikoak ere erabiliak
dira: Aleksandar → Alek edo Aleks, Georgi → D’ord’, Katerina → Ket edo Keti,
bai eta, berebat, eslabiar jatorriko izenen gain eratu aldaera laburtuak ere, Tomislav
→ Tomas, erraterako.
4.7. Yiddish
Askenazi juduen izenetan labur tzea eta palatalizazioa kausi tzen ditugu
batean, eta inoizka umlaut edo bokal hersketa ere bai (Beider, 2001: 98-100).
Dena dela, palatalizazioa bakar-bakarrik ere ager daiteke (Bune → Bunye, Cher-