Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

Izen ttipiak euskaraz 235
partikulazki, Van Wijk, 1964: 303 eta hurr.), Ignacio → Nacho edo gure aita
zenaren Hemenegildo → Gildo hipokoristikoa.
Errusieraz ere beste hainbeste agi tzen da, usaian beste gertakari batzuekin
batera: Aleksándr → Sándra, Elízar → Zárja, Iván → Vánja… (Stankiewicz,
1957: 198), Anatoly → Tolya, Anfisa → Fisa; Bronislava, Rostislav →
Slava, Dimitryi → Mitya, Elena → Lena, Evgeniya → Genya, Ludmila → Mila,
Nikolaj → Kolja, Serafima → Fima eta abar (Rakušan, 1981: 45, Lawson &
Nevo, 2005: 58 eta hurr.). Mazedonieran Aleksandra → Sandra, Angel → Gel
eta Elizabeta → Beti aipa tzen ditu Gulevskak (2002: 191).
Alemanaz kestione, ikus Bernako hizkerako erabileraz laugarren atalean
diodana eta 7.3-n aipatu ditudan e tsenpluak. Beste hizkun tza ba tzuetan ere
aurki tzen dugu aferesia, erraterako Brasilgo Amazoniasko banawan (ikus laugarren
atala) eta fran tsesean. Hondarreko hizkun tza honetan, Dominique → Minique,
Honorine → Norine, Nathalie → Thalie, Nicolas → Colas ditugu, eta
hauekin batean, bukaera ere bakundu duen Isabelle → Zabé (Plénat, 1984: 173).
Egia erran, hizkun tza honetan, zenbait izenek aferesia eta apokopea aurkezten
dituzte aldi berean: Elisabeth → Lisa, Enmanuel → Manu, eta beste ba tzuek
gertakari bata zein bestea onar tzen dute: Dominique → Domi nahiz Minique,
Nathalie → Natha eta Thalie, Nicolas → Nico zein Colas. Akan hizkun tzan ere
hi tz hasierako ezabaketa da izen ttipiak antola tzean gehienik erabiltzen dena
(Obeng, 2001: 123): Kwàdó → dóò, Kòfi → Fîi, Kwàsi → Sîi…, nahiz hi tz
bukaerakoa ere ezaguna den (ibid., 124-125).
Stankiewiczek (1957) eta beste autore frankok truncation erraten diote
aferesia eta apokopea barne har tzen dituen laburketari, usu a tzizkia ezar tzearekin
batean buru tzen denari: Amélie → Meli, Elizabeth → Lizzy, Betty, Zabet, Elodie →
Lodi, Roberta → Bertie, William → Will (→ Willy), e.a. (Nelson 1998, Wiese
2001, Grüter 2003, Stonham 2004, Milam 2006) (30). H. B. Allenek (1956: 78-
79), Egiptoko arabiera azter tzean, mul tzo berean sailka tzen ditu silaba bat gal tzen
duten izenak, ho ts aldaketarekin edo hori gabe, gerta dadin eror tzea izenaren hasieran
(Nabilla → Boula, Samíha → Miha), gerta dadin bukaeran (Farida → Fari,
Hanieh → Hani). Beider-ek (2001: 97), aldiz, «truncation of initial elemen ts (aphaeresis)»
erabil tzen du nik lan honetan aferesi deitu dudana adierazteko, eta askenazi
juduen artean ohikoak izan diren Alexander → Sander; Elchanan edo Yochanan →
Chanan; Zipporah, Cippure, Zip(p)ur → Pure eta abar aipa tzen ditu.
(30) Dena dela, morfologia prosodikoak honela dakusa «truncation» delakoa (Mester,
1990: 478): «Prosodic Morphology […] maintains that morphological truncation is not an operation
of deleting segmen ts or syllables from a base form, but rather involves the mapping of the
base melody segmen ts to a prosodically defined template».