Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

224 Patxi Salaberri Zaratiegi
7.2.105. – txuko (< - txu + -ko)
– Juan txuko (Juan; Juan txu + -ko ere uler daiteke, jakina): Juanchuco
de Valçategui (Oñatiko konderria, 1485, Zu., 1994, 30, 209. or.).
7.2.106. – tzo, - tza (cf. –zo, -zu, -za)
– Gami tza (Gami-): Gamica, Gamiza (nom.; MD, 1965, 9, 30), Gamizani,
Gamizane (gen., ibid., 6, 90)… Irigoienek (1983: 15-16) izen honetan – t z a
a tzizkia dagoela dio, baina ez du zehazten hau zer tzat hartu beharra den. Oinarria
Gami da iker tzaile beraren arabera, hau da, kristau idazkunetako Gamius,
Gamio-ren aldaera. G a m i t z a irakurri behar bide den honen aldamenean Zuñigako
1366ko Gamiz dugu, zein izen bera baita Irigoienen arabera, bukaerako
bokala eskas badu ere. Hau Bizkaiko eta Arabako Gamiz toponimo nagusia bera
da, eta, hortaz, bizkaitar euskal tzainaren irudituan, aztergai dugun antroponimoa
dateke bi herrialde horietako Gamiz sorrarazi duena, ez Caro Barojak nahi
zuen bezala *Gamicus baten *Gamici genitiboa.
– Gorri tzo, Gorri tza (ikus –zo, -zu, -za).
– Ja b et z o (Javier): Ja b é t z o (Les.; mutil azkarra da, Fontán).
– Ju a n t z o (Juan): Jwán tzo (Lab.; gizon azkarra).
– M ie lt z o (Miel): Miél tzo (Zubietako mutil gazte azkarra).
– Unai tzo (Unai): Unái 9t z o (Les.; mutil kozkorra da. Fontán).
– Zabier tzo (Xabier): Zabjér tzo (Les.; mutil zabala da. Fontán).
7.2.107. -uelo, -uela
Erdaraz erabili eta erabil tzen den a tzizkia da hau; jatorria latineko
–ŏlus tonikoan du (Menéndez Pidal, 1977 [1904]: 228; González Ollé, 1962:
119, 189. Ikus, orobat, lan bereko 281. orrialdea). Zenbait aldiz ez dakit seguru
a t z i z k i a -ŏlus-etik atera den ala –ĕllus-etik; irudi luke berrekailuak beregaintasuna
lortu zuela eta edozein oinarriri eran ts zekiokeela.
Lekuko gehienak Nafarroako Erriberakoak dira:
– Garziuela (Garzi(a)): «Garçiuela, fillo de Pero Sesma» (Ablitas, 1353,
Ur., 1961: 165).
– Garzuela (Garzo): Garçuela (Oier tza, Zizur zendea, 1256, Iran tzu,
239. or. Gizona dateke).
– Izuela (Iza): «Ybraym Caluo tenia pupillo a Yçuela, fillo de Lop d’Ohea»
(Ablitas, 1353, Ur., 1961: 166).