Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

166 Patxi Salaberri Zaratiegi
Dokumentazioan eta literaturan beste hauek ditugu:
– Betiriño (Betiri): Betiriño (Luz., 1767, Sat., 1961: 213). Hiriart-
Urruti Althegik bettiriñoa ‘zezena’ adieraz-edo darabil (1994: 265), oker ez banabil:
«Bettiriñoaren berririk baduzuia? Nik ez dut. Zezena xixtatueta, uste
nuen zin edo min ximixta zerbeit agertu zela; bainan Ezpeletan botatu zituen
eiki azken uztarrak».
– Juanesño (Juanes): Juanesño de Iribarne (= Juan de Iribarren manezño,
Luz., 1770, Sat., 1961: 217).
– Manezño (Manez): Juan de Iribarren manezño (= Juanesño de Iribarne,
Luz., 1770. Sat., 1961: 217).
– Margaritañoa (Margarita): «Ni bederen, ene biziaren ematera nago
ene Margaritañoaren alde» (Duvoisin, 1987: 46).
– Martiño (Martin). Luzaideko Martinóinja, Martiñóinja (Gaindola
eta Gañekoleta; bi aldaerak erabil tzen dira bi auzoetan) e txeen izenetan dago
(ikus Sat., 1961: 217 eta 1965-66: 28, 30; nik Martiño kausitu dut 1850ean;
A.h., 3, 279. or.).
– Migelño (Migel): Miguelño (Dg., 1764, Au.p., 37, 56).
– Pelloño (Pello): Pelloño (Luz., 1776; Sat., 1961: 219), Pelloño
(E txepare, 1988: 171).
– Pelomartiño (Pello Martin): Pelo Martiño (eta Martinpelo) (Luz.,
1847, Sat., 1961: 217).
– Xabaño (Xabat). Satrustegik (1961: 219) Chabagno (Xabaño) deituraren
oinarrian Sabat dakusa, baina badirudi Xabat egokiagoa dela.
– Xuriño, Zuriño (Xuri, Zuri). Luzaideko Churiñorena (1726), Zuriñorena
(1770, Sat., 1965-1966: 28) e txe izenean ageri da.
7.2.54. -o
Ez dakit seguru hipokoristiko a tzizkia den ala ez den; zernahi dela,
ho ts sinbolismoa duten izenei lagun eginez ere azal tzen da. Irigoienen arabera
(1995b: 31), bukaerako –o hori gradu hurbileko artikulua baizik ez da. Ossau
ibarreko dokumentazioan behin baino gehiagotan ageri da –o: Bascoo, Berducoo,
Peuroo (ibid., 31-32), baina badirudi hemen –on hipokoristiko a tzizkiaren ondorengoaren
ai tzinean garela (ikus Grosclaude, 1992: 56, 80), edo –ol (-olum latinez)
berrekailuaren ondokoarenean (ibid., 64-65).
Lekuko hauek bildu ditut:
– Garzeo, Garzio, Gazeo, Gaxio: Pero Garçeo de Ardanaz, (1262,
GPrior., 396), Garcio Periz (Lizasoain, 1366, LPN, 520), «Fernando fijo de
Gaçeo» («Çuaçu», 1493, Díaz de Durana, 56; «Gaçeo» izengoitia izan liteke,
Fernandoren aita Arabako herri horretakoa zela pen tsa tzen badugu), Gassio (Iri-