Onomasticon 26: Izen ttipiak euskaraz - Euskaltzaindia

158 Patxi Salaberri Zaratiegi
Cf. gainera Erroieko («Mariacho, fija de Herroyeco», Oñ., 1489, Zu.,
1994, 34, 264. or.) eta Ma txako («En las casas de Machaco bibe el mismo», Urduña,
1511, Enríquez et al., 1997, 51. or., «Machaco, biuda», 1514, Enríquez et al.,
1997b, 32. or.).
Nafarroan, zenbait aldiz, herri izena + -ko + -rena egitura duten oikonimoak
ager tzen dira, ho ts, Olaetako, Zugastiko horien modukoak: Adioscorena
(Añorbe, 1727), Astrainconea, Lezauncorena (Adio ts, 1727). Bestalde, -ko
a tzizkia izen ttipietarik kanpo ere aurki tzen dugu: Chotilcorena (Subi tzako
e txea, 1727).
7.2.40. -kot(e) (< -ko + -ot(e) / -ko + -t(e))
Del Vallek dio (1933: 180) Donostia inguruko eta Fran tziako muga
aldeko agirietan bukaeran –t duten Joanot, Perrot txikigarriak azal tzen direla,
eta Juanes-tik eta Pero-tik atera direla. Hauekin batean osagai tzat gaztelaniako
eta fran tseseko a tzizki txikigarriak dituen Juanicot « txikigarriaren txikigarria»
(euskarazko Chango-ren baliokidea) ere aipa tzen du. Ikus –ot(e, a)-n diodana.
Lekukotasunak:
– it x u s k o t , ut x u s k o t (I t s u s i ): «Ychusquot, Sr del palatio de Larçabau»
(1385, Goih., 1966: 228; Ychusquet ere irakur liteke, apika), Uchuscot de
Laxague (Dg., 1387, Doc.Gasc.II, 219), Uchuscot d’Eyharçe (Bastida, 1412-13,
CPBN, 93. or.).
– Joankot, Juankot, Joankote, Juankote (Joan, Juan): Johancot de
Garrat (Heleta, 1353, Goih., 1966: 250), Juancot de Paganduru (1404, Makea,
ibid., 48), «Johancot, seynor de Harane» (Iholdi, 1412-13, CPBN, 89. or.), Joancote
de muez (Mue tz-Tutera, 1553, Li.p., 1bis). Joancote oikonimoa E txeberri Arakilen
(1570, 1580 HA.p., 4) eta Osinagan (1619, Ih.p., 4) aurkitu dut; E txarri
E txauribarren Juancoterena ageri da 1727an.
– Martikot (Marti): Marticot de Beroui (Esterenzubi, 1358, Goih.,
1966: 133), Marticot de Callao, Marticot de Yhercoa, Marticot Dubnuguer (Pasaia,
1457, Elortegi, 1992: 165), Marticot de Garayburu (Oiar.al., 1478, C. & C.
& G., 1997, 69, 56. or. = Martico de Garayburu, ibid., 72, 73. or.), Marticot de
Aguirre (Erre., 1490, ibid., 80, 98. or.), Marticot de Liçarrague (Oiar.al., ibid., 81,
99. or.), Marticot de Larreguy (Biarri tz, 1498, Goih., 1966: 20). Iglesiasek Biarrizko
Marticot e txe izena bil tzen du eta dio Marti okzitaniar aldaeran oinarriturik
dagoela (2000: 118, 264-265). Ditugun testigan tzak ikusirik badirudi biarriztar
iker tzailearen usteak fun tsa baduela; zernahi gisaz, Marti aldaera ezaguna zen
gure artean ere, Martie, Martin eta besterekin batean.