Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

clastic dike
jalno-marinski (ledenjačko-morski – glaciomarine).
clastic dike – klastični dajk (žica). Sedimentni dajk ili
žica (v. sedimentary dike) koja je sastavljena od različitih
klastičnih materijala (fragmenata različitih ispod
i iznad zalegnutih stijena) – osobito pješčenjački
dajk (sandstone dike) i valutični dajk (pebble dike).
clastic grain – klastično zrno. Sedimentna čestica (sedimentary
particle) transportirana i sedimentirana kao
cjelovita čestica. Klastična zrna su zaobljena erozijom
tijekom transportiranja.
clasticity – klastičnost. (1) Kvaliteta, stanje ili stupanj
klastičnosti. (2) Maksimalna prividna veličina čestice
u sedimentu ili sedimentnoj stijeni.
clastic limestone – klastični vapnenac (vapnenjak). Vapnenac
sastavljen pretežito od zdrobljenih i zaobljenih
ljuštura. Prema nekim izvorima sinonim termina
coquina (kokina ili školjkasti vapnenac).
clastic pipe – klastična cijev. U geologiji – cilindrično
tijelo klastičnog materijala nepravilnog stupastog
oblika koje stoji gotovo vertikalno u okružujućim
formacijama (stijenama), obično vapnencima. Promjer
klastičnih cijevi može iznositi od nekoliko centimetara
do 50 metara, a visina doseže 60 metara, osobito
pješčenjačka cijev (v. sandstone pipe) – klastična
cijev ispunjena pješčenjakom.
clastic ratio – klastični (detritski) omjer (koefi cijent).
Omjer debljine ili postotnog sadržaja klastičnog materijala
ili klastika (od konglomerata, pješčenjaka, šejla)
i neklastičnog (od vapnenca, dolomita, evaporita)
u stratigrafskom profi lu (presjeku, stratigraphic section).
Na primjer, klastični koefi cijent jednak 5 označava
da profi l prosječno sadrži 5 metara klastičnog
materijala po jednom metru neklastičnog materijala.
Koefi cijent je mjera relativne količine klastičnog materijala
(klastičnih sedimenata) donesenog u sredinu
sedimentacije u usporedbi s količinom sedimenata
koji su se formirali u samoj sredini (in situ). Sinonim:
detrital ratio; v. sand-shale ratio.
clastic rock – klastična (razdrobljena) stijena. Konsolidirana
(cementirana) sedimentna stijena (consolidated
sedimentary rock) sastavljena uglavnom od fragmenata
(zrna, oblutaka, drobeži) već postojećih (starijih)
stijena (bilo kojeg podrijetla) ili fragmenata čvrstih
produkata koji su se formirali tijekom procesa kemijskog
trošenja (raspadanja) tih stijena. Fragmenti su
zatim bili mehanički transportirani (preneseni) do
mjesta njihove sedimentacije. Tipični primjeri klastičnih
sedimentnih stijena su pješčenjak(sandstone),
konglomerat (conglomerate), šejl (shale) ili vapnenac
(koji se sastoji od čestica starijih, već postojećih, vapnenaca
– limestone). Sinonim: fragmental rock. (2) v.
pyroclastic rock. (3) v. bioclastic rock. (4) v. cataclastic
rock.
clastics – klastici, klastične stijene, v. clastic rock.
clastic sediment – klastični (mehanički) sediment. Sediment
formiran akumuliranjem fragmenata starijih
(već postojećih) stijena ili minerala koji su bili transportirani
kao pojedinačne čestice do mjesta njihove
sedimentacije djelovanjem samo mehaničkih agensa
(na primjer, djelatnošću vode, vjetra, leda, gravitacije).
Primjeri klastičnih sedimenata su mulj (mud),
pijesak (sand), glina (clay) i šljunak (gravel). Sinonim:
mechanical sediment; v. detrital sediment.
clastic sedimentary rock – klastična (razdrobljena)sedimentna
stijena, v. clastic rock.
158
C layer
clast support – klastna potpora. Sedimentna tekstura
(tekstura sedimentnih ili taložnih stijena) u kojoj su
veće čestice u međusobnom kontaktu; v. matrix support.
clathrate – klatrat, plinski hidrat, v. gas hydrates.
claw shrimps – konhostraka, v. conchostracans.
clay – glina. (1) Fragment stijene ili minerala ili klastična
čestica bilo kojeg sastava (često kristalni fragment
minerala gline), veličine manje od zrna vrlo fi nog
silta, koji imaju promjer manji od 4 mikrometra ( 1 / 256
mm ili 0,00016 inča). Ta veličina je približno gornja
granica veličine čestica koje mogu posjedovati koloidna
svojstva; v. coarse clay, medium clay, fi ne clay,
very fi ne clay. (2) Rahli (nevezani), zemljasti i ekstremno
fi nozrnasti prirodni sediment ili mekana sedimentna
stijena (v. sedimentary rock) koji su pretežito
sastavljeni (građeni) od koloidnih čestica ili čestica
veličine gline i karakterzirani visokom plastičnošću
i znatnim sadržajem minerala gline (v. clay mineral)
– vodnih alumosilikata (kaolinita, monmorijonita,
nontronita, haloazita, alofana i dr.) – pomiješanih s
različitim primjesama (fi no dispergiranim kvarcom,
raspadnutim glinencem ili feldšpatom, karbonatima,
željezovitom tvari i drugim primjesama). Kada je fi no
usitnjena i pomiješana s vodom glina formira plastičnu
podatljivu (kalupljivu) masu, nakon isušivanja
zadržava svoj oblik i postaje tvrda zagrijavanjem ili
pečenjem. Neke gline su neplastične. Prema jednoj
defi niciji glina mora sadržavati više od 50% čestica
veličine gline, a prema drugoj, minerali gline moraju
činiti najmanje 25% ukupnog volumena. Klasifi kacija
glina se bazira na njihovoj uporabi (primjeni),
podrijetlu (postanku), sastavu, mineralnim komponentama
i boji. (3) Termin koji se obično primjenjuje
za označavanje svakog mekanog, ljepljivog, fi nozrnastog
taloga (sedimenta), poput ilovače ili kremenastog
silta, i zemljastog materijala, osobito kada je
vlažan (poput mulja ili gliba). (4) v. clay mineral.
clay blocking – blokada (začepljenje) glinom. Tip oštećenja
formacije (formation damage) koje nastaje kada
voda niskog saliniteta ulazi u formaciju i uzrokuje
istiskivanje minerala gline sa stijenki pora i njihovu
disperziju, što uzrokuje blokadu pornih kanala i, kao
posljedicu, smanjenje permeabilnosti formacije.
clay colloid – glinoviti koloid. (1) Čestica gline promjera
manjeg od 1 mikrometra (0,001 mm). (2) Koloidna
tvar koja se sastoji od čestica veličine čestica gline
(pelita).
clay control – kontrola blokade pora glinom. Metoda
koja se primjenjuje za izolaciju ili stabilizaciju minerala
gline u formaciji usporavanjem kidanja kristalića
minerala gline koje bi moglo uzrokovati tečenje gline
kroz formaciju i čepljenje pornih kanala što može
smanjiti ili eliminirati permeabilnost formacije.
claycrete – glinena kora. Raspadnuti glinoviti materijal
koji stvara sloj neposredno iznad temeljnih stijena
(bedrock).
clay drilling mud – glinovita bušaća isplaka, v. drilling
mud, water-base drilling mud, oil-base drilling mud.
C layer – sloj C. Seizmičko područje (sloj) Zemlje na dubini
između 410 km i 1.000 km koje je ekvivalentno
prijelaznoj zoni (v. transition zone, 1a) gornjeg plašta
Zemlje (upper mantle). Sloj C je dio unutrašnjosti Zemlje
u skladu s njenom klasifi kacijom na slojeve od A
do G; v. A layer, B layer, D layer, E layer, F layer, G layer.