Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

foraminiferans (Foraminifera) 328
formation
u kojem su skeletni ostaci kućice (ljušture, test, shell)
foraminifera (krednjaka); v. globigerina ooze.
foraminiferans (Foraminifera) – foraminifere, krednjaci.
Red protozoa (praživotinja, protozoans) iz podrazreda
sarkodina (korjenonožaca, sarcodines). Sitne
jednostanične životinje (one-celled animals) koje
su karakterizirane posjedovanjem kućice ili ljušture
(test, shell), s jednom ili mnogo komorica (chambers),
izgrađene pretežito od izlučenog kalcita (ili rijetko
od aragonita ili rjeđe od aglutiniranih čestica). Većina
foraminifera živi u moru, ali su poznati i slatkovodni
oblici. Foraminifere su odlični mikrofosili – planktonske
i bentoske su provodni fosili (guide fossils) za kredu
i tercijar, a fuzuline (fusulinids) su provodni fosili
za pensilvanij i perm. Stratigrafska rasprostranjenost:
kambrij-danas. Sinonimi: foraminifera, foraminiferids,
foraminifers, forams.
foraminiferids – foraminifere, krednjaci, v. foraminiferans.
foraminifers – foraminifere, krednjaci, v. foraminiferans.
foraminite – foraminit. Vrsta sedimentne stijene (sedimentary
rock) koja se sastoji pretežito od ostataka
foraminifera (krednjaka).
foram number – foraminiferni broj. U kvantitativnom
izučavanju foraminifera – ukupan broj svih vrsta foraminifera
(krednjaka) s promjerom kućica (ljuštura)
većim od 0,1 mm u uzorku težine 1 gram (suhe težine).
forams – foraminifere, krednjaci, v. foraminiferans.
forced pooling – prisilno grupiranje zemljišnih čestica,
v. pooling.
forced unitization – prisilno objedinjavanje (koncentracija)
eksploatacijskih koncesija, v. unitization.
force pump – ručna tlačna pumpa. Prenosiva ručna
jednocilindarska pumpa za pumpanje ograničenih
volumena tekućine, ispumpavanje (pražnjenje) sabirnih
bazena ili prepumpavanja nafte ili vode iz jednog
malog rezervoara u drugi.
foredeep – prednja (rubna) depresija. (1) Izdužena depresija
koja obrubljuje (okružuje) otočni luk (island
arc) ili drugi orogenetski pojas (orogenic belt); v.
trench. (2) Sinonim termina exogeosyncline (egzogeosinklinala)
– taj naziv je dobila zbog njena položaja
blizu kratona.
forefront pressure – tlak istiskivanja, v. displacement
pressure.
foreland – frontalna regija, forland. (1) U tektonici – stabilno
područje koje zauzima rubni položaj u odnosu
na orogenetski pojas (orogenic belt) i na koje su
stijene tog pojasa navučene ili prebačene boranjem.
Forland je obično kontinentalni dio kore (građen od
kontinentalne kore) i rub je kratona ili platformnog
područja. (2) U glacijalnoj geologiji – nizinsko područje
koje je bilo ranije ili je sada pokriveno ledenjacima
podnožja (piedmont glaciers) koji se spuštaju sa
susjednih planinskih grebena. (3) Široko područje nizinskog
ili visoko uzdignutog kopna koje je istureno
od obale u veliko vodeno tijelo (obično u more). (4)
Pojas niskog ravnog kopna koji je formiran u osnovici
litice (klifa, cliff ) valovima i strujama; početni stadij
razvoja obalne ravnice (strand plain). (5) Dio prirodne
obale koji je smješten prema moru daleko od
priobalnih pličina i prudova i koji preuzima na sebe
udare morskih valova i prigušuje njihovu silinu. (6)
U geografi ji – kopno koje leži ispred drugog kopna
ili u njegovu susjedstvu i povezano je s tim kopnom
fi zičko-geografskim osobitostima.
foreland facies – šelfni facijes, v. shelf facies.
forelimb – prednje (strmo) krilo asimetrične bore. Strmije
od dvaju krila asimetrične (nesimetrične) antiklinalne
bore (antiklinale, asymmetrical anticlinal fold); v.
backlimb.
forelimb thrust – reverzni rasjed prednjeg krila asimetrične
bore, v. front-limb thrust fault.
forereef, fore reef – predgreben. Prednji dio grebena
(rifa), strana grebena okrenuta moru. Mjestimice
je strmo nagnuta i pokrivena sedimentima osuline
grebena, a drugdje je vertikalna stijenka izgrađena
organizmima; v. backreef.
foreset – (1) foreset, prednji sloj, v. foreset bed. (2) prednji.
Koji se odnosi na strmu i daleko isturenu frontalnu
padinu (frontal slope) ili sedimente istaložene na
takvoj padini ili takvu padinu formira.
foreset (fore-set) bed – foreset, prednji sloj. Jedan od
kosih, unutarnjih i sistematično (pravilno) raspoređenih
slojeva u kososlojevitom paketu slojeva (crossbedded
unit), osobito jedan od blago nagnutih slojeva
pješčanog materijala sedimentiranog na isturenoj
i relativno strmoj frontalnoj padini (frontal slope) ili
duž nje, na primjer, na vanjskom rubu delte (outer
margin of delta) ili strani dine zaklonjene od vjetra
(lee side of dune). Takav sloj progresivno prekriva donje
slojeve (v. bottomset bed), a sam je prekriven ili
odsječen gornjim slojevima (v. topset bed). Foreset
čini veći dio volumena sedimenata delte. Sinonim:
foreset.
foreset bedding – kosa slojevitost. Unutarnja slojevitost
(internal bedding) sedimenata koja je nagnuta
(smještena pod kutom) prema glavnoj površini akumulacije.
Sinonim termina cross-bedding (v.).
foreshore – prednji žal. (1) Najniža ili vanjska zona obale
(shore) ili žala (plaže, beach) koja postupno pada
prema moru i leži između grebena moru najbližeg
berma (pješčane grede, berm) na stražnjem žalu (v.
backshore) ili gornje granice (nivoa) mlatnje valova
(wave wash) o obalu pri visokoj plimi i nivoa običnog
niskog stanja vode. Prednji žal je zona koja je redovito
podvrgnuta djelovanju plima i oseka ili zona koja
leži između običnih nivoa plime i oseke. Katkada
termin foreshore označava obalu (shore). Sinonim:
beach face (v.). (2) Termin koji se primjenjuje za označavanje
svakog pojasa kopna između vodenog tijela
(rijeke ili jezera) i zemljišta koje se obrađuje ili služi u
neke druge svrhe.
formal unit – formalna stratigrafska jedinica. Stratigrafska
jedinica (v. stratigraphic unit) koja je defi nirana i
imenovana (nazvana) u skladu s pravilima utvrđenog
ili općeprihvaćenog sustava klasifi kacije i nazivlja.
Početno slovo svake riječi koja se rabi u određivanju
naziva formalne jedinice mora biti veliko; v. informal
unit.
formation – (1) formacija, geološka formacija. U geologiji
i stratigrafi ji – (a) Osnovna jedinica (fundamental
unit) u litostratigrafskoj klasifi kaciji (v. lithostratigraphic
classifi cation), kompleks (tijelo) stijena pretežito
(ali ne i nužno) slojne (pločaste) forme s jasnom
gornjom i donjom granicom, koji je identifi ciran
litološkim karakteristikama i stratigrafskim položajem
i koji se može kartirati na površini Zemlje (kao
jedinica, cjelina) u mjerilu izrade geoloških karata