Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

clayey
clayey – glinovit. Koji obiluje glinom, sastoji se od gline,
sadrži glinu ili nalikuje glini. Sinonim: argillaceous.
clayey breccia – glinovita breča. Breča koja se sastoji
najmanje od 80% fragmenata (odlomaka), 10% gline
i manje od 10% drugog materijala.
clayey reservoir rock – glinovita ležišna stijena, v. shaly
formation.
clayey sand – glinoviti pijesak. (1) Nekonsolidirani (necementirani)
sediment (unconsolidated sediment)
koji se sastoji od 50 do 90% pijeska i ima omjer silta
(alevrita) i gline manji od 1:2. (2) Nekonsolidirani
(necementirani) pijesak (unconsolidated sand) koji
sadrži 40 do 75% pijeska, između 12,5 i 50% gline i
od 0 do 20% silta (alevrita).
clayey sandstone – glinoviti pješčenjak. (1) Konsolidirani
(cementirani) glinoviti pijesak (v. clayey sand). (2)
Pješčenjak koji sadrži više od 20% gline.
clayey silt – glinoviti silt (alevrit). (1) Nekonsolidirani
(necementirani) sediment koji sadrži 40 do 75% silta
(alevrita), između 12,5 i 50% gline i od 0 do 2o% pijeska.
(2) Nekonsolidirani (necementirani) sediment
koji sadrži veću količinu čestica veličine čestica silta
(alevrita) nego čestica veličine gline, više od 10% gline
i manje od 10% grubljih čestica drugih komponenata
(materijala).
clay gravel – glinoviti šljunak. Šljunak koji sadrži fi nozrnasti
silicij-dioksid i glinu, a kompakcijom (zbijanjem)
formira gustu i tvrdu površinu.
clay marl – glinoviti lapor. Bjeličasta kredasta (vapnenasta)
glina; lapor u kojem prevladava glina.
clay mineral – mineral gline. (1) Mineral iz kompleksne
i slabo defi nirane grupe fi nokristalnih, metakoloidnih
ili amorfnih vodnih silikata (uglavnom aluminija i
katkada magnezija i željeza) s monoklinskom kristalnom
rešetkom dvoslojnog ili troslojnog tipa, u kojoj
ioni silicija i aluminija imaju tetraedarsku koordinaciju
u odnosu na kisik i u kojoj ioni aluminija, dvovalentnog
i trovalentnog željeza, magnezija, kroma,
litija, mangana i drugih elemenata imaju oktaedarsku
koordinaciju u odnosu na kisik ili hidroksil. Na
površinama silikatnih slojeva mogu biti izmjenljivi
kationi (kationi sposobni za izmjenu – obično kalcij
i natrij, a katkada kalij, magnezij, vodik i aluminij) u
količinama koje su određene viškom negativnog naboja
unutar danog sloja. Minerali gline se uglavnom
formiraju alteracijom ili trošenjem (raspadanjem)
primarnih silikatnih minerala (kao što su glinenci ili
feldšpati, pirokseni i amfi boli), a sreću se u sedimentima
gline, tlima, šejlovima, zonama alteracije rudnih
ležišta i drugim stijenama u obliku ljuskastih čestica
ili gustih, pahuljičastih agregata različitih tipova. Za
minerale gline su karakteristične čestice male veličine
i sposobnost adsorpcije znatnih količina vode i
iona na površinama čestica. Najčešći minerali gline
pripadaju skupinama kaolina, monmorijonita i ilita.
Sinonimi: clay, hydrosialite, sialite. (2) Svaka kristalna
tvar u glinenoj frakciji tla ili sedimenta.
clay mud – glinovita isplaka (bušaća isplaka), v. drilling
mud, water-base drilling mud, oil-base drilling mud.
clay pocket – glineni džep. Šupljina u stijeni ispunjena
glinom. Također, masa gline u stijeni ili šljunku.
clay rock – okamenjena glina. Stvrdnuta glina koja se
sastoji od klastičnog (detritskog) glinovitog materijala
formiranog uglavnom razlaganjem glinenaca
(feldšpata). Stupanj (stanje) otvrdnuća gline je takav
159
clay yield
da se ona drobi pri svakoj obradi. Okamenjena glina
nije pretrpjela kemijsku alteraciju niti metamorfozu.
Sinonim: claystone (v.).
clay shale – glinoviti šejl. (1) Konsolidirani (cementirani)
sediment koji se sastoji od najviše 10% pijeska i ima
omjer silt (alevrit)/glina manji od 1:2; škriljasta okamenjena
glina, cjepljivi glinjak (klejston). (2) Šejl koji
se sastoji uglavnom od glinovitog materijala i koji se
u procesu trošenja (raspadanja) pretvorio u glinu.
clay size – veličina (promjer) čestice gline. U sedimentologiji
– termin koji označava čestice s promjerom
manjim od 1 / 256 mm (0,00016 inča).
clay slate, clayslate, clay-slate – glinoviti slejt (aspidni
škriljavac). (1) Slabo metamorfozirani slejt (slejt niskog
stupnja metamorfoze ili metamorfi zma), u biti
neizmijenjen, za razliku od više tinjčastih varijeteta
koji graniče s fi litima – osobito argilit (v. argillite) koji
je pretrpio alteraciju manju od 50% i za koji je karakteristično
postojanje lučenja, škriljavosti ili početne
folijacije ili slabo metamorfozirana stijena, po prirodi
srednja između šejla i slejta (aspidnog škriljavca). (2)
Slejt (aspidni škriljavac) koji se formirao iz glinovite
stijene (kao što je šejl), a ne iz vulkanskog pepela.
Metamorfozirana glina za koju je karakteristično postojanje
klivaža smicanja ili stlačivanja, što je razlikuje
od tinjčastog slejta (mica slate).
clay soil – glinovito tlo. Tlo koje sadrži visoki postotak
fi nih čestica i koloidnih supstancija i uz vlagu postane
viskozno i plastično, a kada je suho formira vrlo
tvrde grude i grumenje – osobito tlo koje sadrži 40%
ili veću količinu gline i do 45% pijeska ili 40% silta
(alevrita). Termin se također rabi za tla koja sadrže
30% ili više gline.
clay stabilizer – stabilizator (aditiv za stabilizaciju) gline.
Aditiv za sprječavanje kidanja kristalića minerala gline
koje može uzrokovati oštećenje (smanjenje permeabilnosti)
formacije.
claystone, clay stone – glinjak, klejston. (1) Stvrdnuta
glina (indurated clay) s teksturom i sastavom šejla,
ali bez njegove fi ne laminacije ili cjepivosti; masivni
muljnjak ili madston (v. mudstone) u kojem sadržaj
gline prevladava nad siltom (alevritom); necjepivi
glinoviti šejl (v. clay shale). Prema defi niciji drugih
autora glinjak je – (a) slabo otvrdnuta sedimentna
stijena čije čestične komponente (minerali gline i/
ili listići tinjca) imaju promjere manje od 0,001 mm,
ili (b) vrlo fi nozrnasta i donekle masna sedimentna
stijena s ljušturastim (školjkastim) lomom koja se
sastoji uglavnom od glinovitog materijala. Sinonim:
clay rock (v.). (2) Konkrecijska glina (concretionary
clay) koja se nalazi u aluvijalnim sedimentima u obliku
plosnatih okruglih pločica koje, različito spojene,
stvaraju neobične forme. (3) Stari engleski termin za
glinoviti vapnenac (argillaceous limestone).
clay-supported fabric – sklop (građa) s glinovitom
potporom. Sklop (građa) sedimentnih stijena (sedimenata)
s većim sadržajem (količinom) čestica gline
nego čestica veličine pijeska tako da one ne podupiru
jedna drugu (kaže se da čestice «plutaju»); v. mudsupported
fabric, particle-supported fabric.
clay-water mud – glinovita isplaka (bušaća isplaka), v.
drilling mud, water-base drilling mud, oil-base drilling
mud.
clay yield – isplačni prinos gline. U isplačnoj tehnologiji
– količina (volumen u kubičnim metrima ili ba-