Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

saturated
platformom (jackup rig), poluuronjivom platformom
(semisubmersible) ili bušaćim brodom (drillship) –
neovisno o položaju proizvodne platforme s kojom
je u proizvodnji spojena podmorskim cjevovodom.
Može se izbušiti nekoliko desetaka gusto raspoređenih
satelitskih bušotina koje završavaju na jednoj
proizvodnoj platformi. Većina tih bušotina se izrađuje
orijentirano (koso usmjereno).
saturated – zasićen. (1) U petrologiji – (a) Termin za
označavanje stijene koja ima kvarc u svom normativnom
sastavu (norm). (b) Termin za označavanje
minerala koji se mogu formirati u prisutnosti slobodnog
silicij-dioksida, tj. minerala koji sadrže maksimalnu
količinu vezanog silicij-dioksida (combined silica).
(c) Termin za označavanje eruptivnih (magmatskih)
stijena koje su sastavljene uglavnom od minerala
koji sadržavaju maksimalnu količinu vezanog silicijdioksida
ili koje su se formirale od magme zasićene
silicij-dioksidom; v. (za sve defi nicije): oversaturated,
undersaturated, unsaturated. (2) Termin za označavanje
stanja u kojem su pore (šupljine) materijala ispunjene
tekućinom (obično vodom). Takva defi nicija se
primjenjuje u slučaju kada tekućina pri tlaku većem
ili manjem od atmosferskog ispunjava sve uzajamno
povezane pore (šupljine); v. zone of saturation. (3) U
kemiji – termin za označavanje otopine koja sadrži
dovoljno otopljenih čvrstih (krutih) čestica, tekućine
ili plina tako da se u njoj više ne mogu otopiti pri danoj
temperaturi i tlaku.
saturated bond – zasićena veza. Jednostruka veza između
dvaju ugljikovih atoma (C-atoma) u molekuli
ugljikovodika. Primjer ugljikovodika sa zasićenim
vezama je butan; v. unsaturated bond, saturated hydrocarbons.
saturated condition – stanje zasićenosti. Stanje u kojem
su nafta i plin u termodinamičkoj ravnoteži,
odnosno stanje u kojem je kemijska sila koju očituje
svaka komponenta u naftnoj fazi jednaka kemijskoj
sili koju očituje ista komponenta u plinovitoj fazi
tako da nema masenog prijenosa komponenata iz
jedne faze u drugu.
saturated core – zasićena jezgra. Jezgra koja sadrži naftu
ili plin (koja je zasićena, impregnirana naftom ili
plinom).
saturated crude – zasićena sirova nafta, v. saturated
crude oil.
saturated crude oil – zasićena sirova nafta. Sirova nafta
koja u ležištu sadrži toliko plina koliko ga može
otopiti uz dane sastave nafte i plina i pri početnom
ležišnom tlaku i temperaturi (smisao pojma zasićen).
Padom tlaka u ležištu (već za neznatnu vrijednost) iz
takve nafte će se izdvojiti određena količina plina i
formirat će se slobodna plinska faza. Količina plina
koja se može otopiti u nafti raste porastom tlaka i
smanjenjem temperature. Sinonimi: saturated crude,
saturated oil; v. undersaturated crude oil.
saturated gas – mokri (vlažni) plin, v. wet natural gas, 2.
saturated hydrocarbons – zasićeni (granični) ugljikovodici.
Ugljikovodici bez slobodnih valencija (sve
veze ugljikovog atoma u molekuli su spojene s drugim
C-atomima ili drugim elementima) koji ne mogu
primiti više vodikovih atoma, tj. ugljikovodici bez
dvostrukih ili trostrukih veza, za razliku od nezasićenih
ugljikovodika (v. unsaturated hydrocarbons).
Najjednostavniji zasićeni ugljikovodik je metan,
749
saturated steam
koji ima jedan ugljikov atom i za njega vezana četiri
atoma vodika. Svaki sljedeći ugljikovodik u metanskom
nizu sadrži jedan C-atom i dva H-atoma više.
Kod ugljikovodika s četiri ili više ugljikovih atoma, ti
atomi mogu biti različito raspoređeni (što rezultira
različitim fi zikalnim i kemijskim svojstvima), pa se
zasićeni ugljikovodici dijele u tri skupine: (a) ugljikovodici
s C-atomima raspoređenim u ravnim lancima
(s ravnom lančastom strukturom) i nazivaju se normalni
parafi ni (v. straight-chain hydrocarbons); (b)
ugljikovodici s C-atomima raspoređenim u razgranatim
lancima (s razgranatom lančastom strukturom),
a nazivaju se izoparafi ni (v. branched-chain hydrocarbons),
i (c) ugljikovodici s C-atomima raspoređenim
u zatvorenom prstenu (sa zatvorenom prstenastom
strukturom) i nazivaju se cikloalkani ili cikloparafi ni
(v. cycloalkanes).
saturated oil – zasićena nafta, v. saturated crude oil.
saturated oil pool – zasićeno naftno polje; zasićeno naftno
ležište – v. saturated oil reservoir.
saturated oil reservoir – zasićeno naftno ležište, ležište
zasićene nafte. Naftno ležište s plinskom kapom (gas
cap). U slojnoj nafti se u ležištu otopio sav plin koji je
nafta mogla primiti pri tlaku i temperaturi u ležištu.
Sinonimi: saturated oil pool, saturated pool, saturated
reservoir; v. undersaturated oil reservoir.
saturated oil reservoir with initial free gas cap –
zasićeno naftno ležište (ležište zasićene nafte) s originalnom
plinskom kapom. Naftno ležište klasifi cirano
na bazi sastava fl uida. Početni ležišni tlak jednak je
tlaku zasićenja nafte. U plinskoj kapi ne dolazi do
retrogradne kondenzacije s padom tlaka. Mali dio
proizvedene nafte se može sastojati od kapljevine
(tekuće faze) plina.
saturated oil reservoir with no free gas cap – zasićeno
naftno ležište (ležište zasićene nafte) bez plinske
kape. Naftno ležište klasifi cirano na bazi sastava fl uida.
Početni ležišni tlak jednak je tlaku zasićenja nafte.
Usljed pada ležišnog tlaka može se rano formirati
sekundarna plinska kapa.
saturated permafrost – zasićeno trajno zamrznuto tlo,
zasićeni permafrost. Trajno zamrznuto tlo (permafrost)
koje sadrži leda u količini ne većoj od količine
vode nastale topljenjem tog leda koju bi to tlo moglo
držati; permafrost u kojem su sve raspoložive
(dostupne) pore (porni prostor) ispunjene ledom; v.
undersaturated permafrost.
saturated pool – zasićeno naftno polje; zasićeno naftno
ležište – v. saturated oil reservoir.
saturated reservoir – zasićeno naftno ležište, ležište zasićene
nafte, v. saturated oil reservoir.
saturated solution – zasićena otopina. Otopina u kojoj
je otopljena sva tvar koju ona može primiti pri
danim uvjetima – tlaku i temperaturi, koja sadrži
maksimalnu ravnotežnu količinu soluta pod danim
uvjetima. U zasićenoj otopini otopljena tvar je u
ravnoteži s neotopljenom, tj. brzina kojom čestice
soluta napuštaju otopinu je točno uravnotežena
s brzinom njihova otapanja. Otopina koja sadrži
manje otopljenih tvari od ravnotežne količine se
naziva nezasićenom (unsaturated solution), a kada
sadrži više, naziva se prezasićenom (supersaturated
solution).
saturated steam – zasićena vodena para. Vodena para
čija je temperatura jednaka temperaturi vode od