Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

pressure-relief valve
ječavanje porasta tlaka u sustavu, i to tako da omogućuje
kontrolirano ili sigurnosno izlaženje tekućina
ili plinova iz sustava pod tlakom.
pressure-relief valve – granični tlačni (rasteretni, tlačni
rasteretni, odušni, sigurnosni) ventil, v. pressure-release
valve.
pressure remanent magnetization (PRM) – tlačna
(piezo) remanentna (preostala) magnetizacija. Remanentna
(preostala) magnetizacija (v. remanent
magnetization) koja je povezana s tlakom stijena. Ta
je pojava izraženija kada deformacija prelazi iz elastične
u plastičnu. Sinonim: piezo remanent magnetization.
pressure resistance – otpor tlaku. U dinamici fl uida
– normalno naprezanje izazvano (uzrokovano) ubrzanjem
strujanja, što rezultira smanjenjem tlaka na
stijenki od uzvodne do nizvodne strane objekta.
pressure restoration – obnavljanje (uspostavljanje) tlaka,
v. repressuring.
pressure-sensing instrument – tlačno osjetilni (senzorski)
instrument. Instrument što je pričvršćen na
motoru električne uronjene pumpe (electric submersible
pump) za mjerenje tlaka i temperature. Izmjereni
podaci se prenose na površinu i ondje očitavaju.
pressure side – ulazna strana ventila. Visokotlačna
strana ventila (high-pressure side of valve) ili strana
ventila okrenuta prema struji fl uida (upstream side of
valve) na kojoj fl uid ulazi u njega.
pressure solution – otapanje pod tlakom, tlačno otapanje.
Otapanje (u sedimentnim stijenama) koje se
pretežito zbiva na površinama kontakta zrna (kristala)
gdje je vanjski tlak veći od hidrauličkog tlaka
intersticijalnog (pornog, međuzrnskog) fl uida. Rezultat
tlačnog otapanja je širenje (povećavanje) površina
kontakta i time smanjivanje pornog prostora,
što dovodi do kompakcije (zbijanja) stijene. Sinonim:
pressolution.
pressure storage – skladištenje pod tlakom. Skladištenje
hlapljive tekućine ili ukapljenog plina pod tlakom
kako bi se spriječilo njihovo isparavanje.
pressure surface – tlačna (piezometrijska, potenciometrijska)
ploha, v. piezometric surface.
pressure-surface map – potenciometrijska (piezometrijska)
karta, v. potentiometric map.
pressure surge – tlačni udar. Kratki, iznenadni impuls
povećanog tlaka.
pressure survey – mjerenje slojnog (ležišnog) tlaka.
Mjerenje tlaka, dinamičkog (fl owing pressure) ili statičkog
(shut-in pressure), na različitim dubinama u
bušotini. Izvodi se dubinskim manometrom (tzv.
tlačnom bombom) koji se spušta u bušotinu žičanim
užetom (wireline pressure bomb). Tlak se registrira u
manometru ili na površini.
pressure test – (1) ispitivanje tlaka. Mjerenje statičkog
i dinamičkog tlaka (fl owing pressure, shut-in pressure)
u bušotinama radi određivanja srednjeg statičkog
ležišnog tlaka, proizvodnih karakteristika bušotine i
položaja nivoa fl uida u kanalu bušotine (za projektiranje
opreme). (2) ispitivanje tlaka gubljenja isplake u
formaciju, v. leak-off test.
pressure texture – kataklastična tekstura, v. cataclastic
texture.
pressure-transient analysis – analiza neustaljenog
tlaka (neustaljene distribucije tlaka) – v. pressure-transient
test.
656
preventer
pressure-transient test (testing) – ispitivanje bušotina
metodom neustaljenog tlaka (neustaljene distribucije
tlaka), ispitivanje tlaka pod prijelaznim uvjetima. Tip
(metoda) ispitivanja naftnih i plinskih bušotina koje
uključuje generiranje (stvaranje) i mjerenje promjena
tlaka u bušotini s vremenskom regulacijom protoka tijekom
njene proizvodnje i injektiranja ili nakon zatvaranja
radi mjerenja (određivanja) utjecaja kapaciteta
proizvodnje i injektiranja fl uida na tlak i, nakon toga,
procjene svojstava ležišta i karakteristika bušotine.
Praktični podaci koji se mogu dobiti tim ispitivanjima
su ležišni (slojni) tlak, poroznost, permeabilnost, skinefekt
(oštećenje sloja ili poboljšanje njegove kvalitete),
diskontinuiranost ležišta (granice), rezerve i drugi.
Ispitivanje tlaka pri prijelaznim uvjetima uključuje
ispitivanja proizvodnih bušotina metodama porasta
tlaka (v. pressure-buildup test), pada tlaka (v. pressuredrawdown
test) i višestrukih protoka (v. multiple-rate
fl ow test), ispitivanje injekcijskih bušotina metodom
pada tlaka (v. pressure-falloff test), ispitivanje bušotina
metodom interferencije (v. interference test) i ispitivanje
bušotina alatkom za testiranje koja se spušta s
kolonom bušaćih šipki (ispitivanje metodom DST – v.
drillstem test). Sinonim: transient pressure test.
pressure-type mechanical fi lter – mehanički fi ltar pod
tlakom. Tip fi ltra za pročišćavanje slane vode fi ltriranjem
(cijeđenjem). Kao fi ltarsko sredstvo rabe se sortirani
pijesak i šljunak, granulirani antracit, grafi tna
ruda ili sloj propusnih ploča od aluminij-oksida na
koji je nasut fi ni fi ltarski materijal jedne gradacije.
pressure-volume-temperature fl uid properties
– PVT-svojstva fl uida. Svojstva ležišnih fl uida koja
zavise od tlaka i temperature (često samo od tlaka
budući da se pretpostavlja da je ležišna temperatura
konstantna). Bazični PVT-parametri svojstava ležišnih
(slojnih) fl uida su ležišni volumetrijski faktori i faktor
otopljenog plina, a druga svojstva su tlak zasićenja
nafte, gustoća, viskoznost, konstante fazne ravnoteže
(K-konstante), pseudokritična svojstva, faktor stlačivosti
plina (Z-faktor), izotermička kompresibilnost,
međufazna napetost i koefi cijenti difuzije. Zavise
samo o tlaku, jer se pretpostavlja da je slojna temperatura
konstantna. Sinonim: PVT fl uid properties; v.
PVT analysis.
pressure wave – P-val, v. P wave.
pressure well – injekcijska bušotina, v. injection well.
prestress – prekonsolidacijski tlak, v. preconsolidation
pressure.
pretension – prenateg. Nateg (tension) koji se primjenjuje
na nategnutu (zategnutu) nogu odobalne
paltforme (tension leg of off shore platform) u njezinu
položaju statičke ravnoteže s nultim pomakom (zero-off
set equilibrium position). Kod poluuronjive platforme
(semisubmersible) i bušaćih brodova (drillship)
dodatni nateg sidrene linije (mooring system line) u
svrhu kompenzacije sila koje djeluju u nepovoljnim
uvjetima; v. pretensioning.
pretensioning – prenatezanje. Podešavanje vlačnog
opterećenja (pull load) svakog užeta sustava za sidrenje
(sidrene linije, mooring system line) na plutajućem
plovilu (fl oater), na primjer, na poluuronjivoj
platformi (semisubmersible), kako bi se kompenzirale
sile čije se djelovanje na užad očekuje; v. pretension.
preventer – preventer, protuerupcijski uređaj (preventer),
v. blowout preventer.