Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

mantle rock, mantlerock 492
marginal well
bine 3.480 kilometara). Dijeli se na gornji plašt (upper
mantle) i donji plašt (lower mantle) s prijelaznom
zonom (transition zone) među njima. (2) pokrov, pokrovni
sedimenti. Opći naziv za vanjski pokrov od materijala
bilo koje vrste, kao što je regolit (v. regolith);
osobito kora trošenja (v. waste mantle).
mantle rock, mantlerock – regolit, v. regolith.
manufactured gas – sintetski plin, v. synthetic gas.
manufactured gases – sintetički (sintetski, umjetni,
industrijski proizvedeni) plinovi. Sintetički plinovi
(plinovita goriva) niske i srednje toplinske vrijednosti,
proizvedeni iz ugljena ili različitih naftnih
produkata. Mogu sadržavati znatne količine kemijskih
spojeva koji nisu tipični za prirodne plinove, ili
uobičajene spojeve u netipičnim proporcijama, kao
u masnim plinovima (wet gas) ili kiselim plinovima
(sour gas). Sintetički plinovi spadaju u dvije specifi
čne kategorije: (a) plinovi koji su po namjeni sintetički
ili zamjenski (supstitucijski) prirodni plinovi
(synthetic natural gases, substitute natural gases) i
po svom sastavu i svojstvima su vrlo bliski pravim
prirodnim plinovima – takvi plinovi, čak ako sadrže
inertne komponente i niže ugljikovodike u proporcijama
sličnim kao u pravim prirodnim plinovima,
češće neće pokazivati izrazite krajnje ugljikovodike
kao pravi plinovi i mogu dodatno sadržavati male,
ali bitne, količine nealkanskih ugljikovodika, i (b) plinovi
koji, bez obzira na to jesu li ili nisu namijenjeni
kao zamjena ili poboljšanje iskorištavanja prirodnog
plina, ne odgovaraju tijesno svojim sastavom
prirodnim plinovima – uključuju gradski plin (town
gas), nerazrijeđeni koksni (kokerijski) plin (undiluted
coke-oven gas) i smjesu ukapljenog naftnog plina
(LPG) i zraka (LPG/air mixture) – nijedan od tih plinova
nije sastavom sličan pravom prirodnom plinu
(iako se u uporabi prirodni plin i smjesa LPG i zraka
mogu izmjenjivati). Prema defi niciji Međunarodne
organizacije za normizaciju (ISO), sinonim je termin
synthetic gases, a prema drugim izvorima, sinonimi
su termini artifi cial gases, gasworks gas, industrial
gases.
manway – ulazni otvor rezervoara, v. manhole.
map scale – mjerilo karte; v. scale, 2.
marble – mramor. (1) Metamorfna stijena (metamorphic
rock) koja se sastoji pretežito od fi nozrnastog do
grubozrnastog prekristaliziranog kalcita i/ili dolomita,
obično s granoblastičnom, saharoidnom teksturom.
(2) U trgovini i industriji – termin kojim se naziva
svaka kristalizirana karbonatna stijena (crystallized
carbonate rock), uključujući pravi mramor i neke
tipove vapnenca, podatna za poliranje (brušenje) i
uporabljiva u arhitektonske ili dekorativne svrhe.
marcasite – markazit, bijela željezna (češljasta, kopljasta,
trakasta) pakovina. Rasprostranjeni rompski
mineral, po kemijskom sastavu sulfi d željeza. Boje
je svjetložute ili sivkaste. Dimorfan je s piritom (v.
pyrite) i izgledom nalikuje na njega, ali markazit ima
manju relativnu gustoću, manje je kemijski stabilan i
obično je svjetlije boje. Markazit se često sreće u sedimentnim
stijenama (na primjer, u kredi) u obliku
nodula ili konkrecija s radijalno-vlaknastom strukturom.
Sinonimi: cockscomb pyrites (v.), iron pyrites,
lamellar pyrites, spear pyrites (v.), white iron pyrites,
white pyrite, white pyrites.
Maremmian – marem, maremm. Stratigrafski kat sred-
njeg Miocena (Middle Miocene) u Europi – iznad vindobona
(Vindobonian), a ispod valesa (Vallesian).
marginal – granično rentabilno polje, v. marginal fi eld.
marginal allowable – dopuštena proizvodnja niskoproduktivne
bušotine. Količina proizvodnje nafte ili plina
koju je državno regulativno tijelo odobrilo za niskoproduktivnu
bušotinu (marginal well, low-production
well). Namjera je spriječiti prijevremeno napuštanje
takvih bušotina; v. marginal well, stripper well.
marginal conglomerate – rubni konglomerat (valutičnjak).
Konglomerat (valutičnjak) koji se formira duž
obale (obalne linije) i duž, prema kopnu okrenutog,
ruba sedimenata drugog tipa u koje postupno prelazi.
Zaliježe na različitim stratigrafskim nivoima u presjeku
(što se može vidjeti pri izučavanju velikog područja)
presijecajući na taj način izokrone intervale
(površine). Ako nivo mora raste, rubni konglomerat
postaje bazalni (v. basal conglomerate).
marginal fault – rubni rasjed, v. boundary fault.
marginal fi eld – granično rentabilno polje. (1) polje
koje se iskorištava na granici rentabilnosti; (2) polje
čija eksploatacija može postati rentabilna u slučaju
povećanja cijene sirovine na tržištu ili stvaranja povoljne
investicijske klime (smanjenje poreza, davanje
subvencija i dr.). Sinonimi: marginal, minimum
economic fi eld.
marginal lagoon – rubna laguna. Laguna koja priliježe
uz obalu ili obalnu liniju.
marginal lake – glečersko (ledenjačko) jezero, v. glacier
lake.
marginal moraine – (1) završna morena, v. terminal
moraine. (2) čeona morena, v. end moraine.
marginal plain – rubna ravnica. Zastarjeli sinonim termina
sandrovska ravnica (v. outwash plain) koja leži
uz vanjski kraj rubne morene (terminal moraine).
Također, neodređeni termin slobodne uporabe za
označavanje različitih morfoloških (topografskih)
elemenata oko rubova ledenjaka.
marginal producer – niskoproduktivna (niskoprofi tabilna,
granično ekonomična, marginalna) bušotina,
bušotina s granično ekonomičnom proizvodnjom, v.
stripper well.
marginal producer well – niskoproduktivna (niskoprofi
tabilna, granično ekonomična, marginalna) bušotina,
bušotina s granično ekonomičnom proizvodnjom,
v. stripper well.
marginal strike – granično produktivna bušotina – otkrivačica.
Bušotina kojom je otkriveno ležište/polje
(discovery well) i čiji je kapacitet proizvodnje (produktivnost)
između komercijalne i nekomercijalne
bušotine.
marginal trench – oceanski jarak (brazda), v. trench, 4.
marginal well – (1) granično rentabilna bušotina. Bušotina
koja je predviđena za proizvodnju samo one količine
nafte i/ili plina koja je dostatna za pokrivanje
njenih troškova proizvodnog osvajanja i završnog
opremanja (completion costs). Također, bušotina koja
proizvodi takvu količinu nafte i/ili plina od koje je
čisti prihod dostatan samo za pokrivanje njenih proizvodnih
troškova (production costs). Defi nirana je
propisom (u barelima nafte na dan, barrels of oil per
day) za različite intervale dubine bušotine. (2) niskoproduktivna
(niskoprofi tabilna, granično ekonomična,
marginalna) bušotina, bušotina s granično ekonomičnom
proizvodnjom, v. stripper well.